Sizda zaruriy dalillar bo’lmasa
Harlan Ellison, tarixdagi eng qisqa nashriyot muallifi bo’lgan, bir vaqtlar shunday degan edi: “Sizda o’z fikringiz uchun huquq yo’q, sizda to’g’ri fikr yuritish huquqi bor”. Bu bilan rozi bo’lish yoki yo’q – tanlov sizda. Biroq, biron bir muayyan mavzuda dalilsiz fikr yuritmoqchi bo’lsangiz, unda “yaqin bo’lmagan” odamning taassurotini qoldirasiz.
Nozik narsalarda siz kerakli dalillarga ega bo’lmaguncha jim turish yaxshiroqdir.
Sizning so’zlaringiz boshqalarga zarar keltirishi mumkinligini bilasiz
Har birimizda birovni nohaq haqoratlab qo’ygan vaziyatlar bo’lgan. Hatto so’zlarimizning natijalarini tushunib etsak ham, biz baribir ularni aytishga qaror qildik.
Buning oldini olish uchun g’azab vaqtida jim turing.
Gapirgan gapingizdan afsuslanasiz deb o’ylasangiz
Bu holat ko’pincha avvalgi bilan o’zaro bog’liqdir. Biz hissiy va tezkor bo’lib qolsak, boshqalarga va o’zimizga zarar keltirish imkoniyati kattadir.
Keyinchalik aytilgan bu so’zlar vijdon azobiga arziydimi? Albatta yo’q.
Boshqalarni tinglash kerak bo’lganda
Haqiqat shundaki, insonlar kamdan-kam hollarda diqqat-e’tiborini gapirayotgan insonga qaratishadi. Ko’pchilik tinglashni istamaydi, aksincha ularni tinglashini xohlashadi.
Diqqat bilan boshqalarni tinglashni o’rganing. Bu munosabatlarni yaxshilashga va bilimlaringizni kengaytirishga yordam beradi.
Gapirishga hech qanday gap bo’lmasa
Hammamiz chidab bo’lmas darajada “noqulay sukut” bo’lishi mumkinligini bilamiz, lekin suhbatni davom ettirish muayyan muloqot qobiliyatlarini talab qiladi. Albatta, ba’zida do’stlaringiz bilan gaplashish yaxshi, lekin agar hech qanday gapimiz bo’lmasa, nima uchun biz nimadir gapirishimiz kerak?
Sizni xafa qilmoqchi bo’lganda
Ma’lumki, bir sababsiz kimgadir yoqmasligimiz mumkin va bizni masxara qilishlar ham mumkin. Bulardan hech kimning himoyasi yo’q. Agar sizga nimadir qilmoqchi bo’lsalar, bunga javob berishning hojati yo’q. Bunday holatlarda bunday suhbatni darhol tugatish yaxshidir.
Agar xatti-harakatingizni o’zgartirmoqchi bo’lsangiz
Yomon odatdan qutilishga urinayotgan bo’lsangiz, maqtovga loyiqdir, lekin xatti-harakatingizni o’zgartirish oson emas. Agar biz ularni kuzatmasak, ko’pincha odatlarimiz qaytariladi.
Agar biz nutqimizni o’zgartirishga harakat qilsak, bizda ziddiyatli fikrlar va hissiyotlar mavjud bo’ladi. Fikrlaringizni va o’zingizni nazorat ostiga olguningizga qadar jim turing.
Agar siz salbiy his-tuyg’ularni boshdan kechirayotgan bo’lsangiz
Shunga qaramay, sizni odamlar bilan gaplashishga majbur qiladigan, ayniqsa yomon kayfiyatda bo’lganda bunday yozilmagan qoida yo’q. Yuqorida aytib o’tilganidek, salbiy his-tuyg’ularimiz ongimizni yopishi mumkin va kerakli bo’lmagan oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Agar siz yanada samarali ish qilsangiz
Bu oddiy suhbatlar nima uchun kerak, bu vaqtni yanada muhimroq narsalarga sarflash mumkin-ku? Hech bir narsa haqida gapirish mas’uliyatdan qochishning bir usuli.
Buning o’rniga nima qilish foydali ekanligi haqida o’ylab ko’ring.
Agar aytayotgan gaplaringiz kimgadir yomon ta’sir qilishi mumkin bo’lsa
Qasddan zarar yetkazishga harakat qiladigan odamga yomon gapirish – ahmoqlikdir, bu holatda siz hech qachon go’lib bo’lib chiqolmaysiz. Bu sizning hamkorlaringiz, do’stlaringiz, qarindoshlaringiz yoki hamkasblaringizga tegishlidir. Agar sizning o’rtangizda muammolar paydo bo’lsa, uni shaxsan o’zi bilan hal qiling.