12 madaniyatli suhbat qoidalari

Quyidagi qoidalar 1692-yilda nufuzli ingliz huquqshunosi Mettew Hale tomonidan o’z farzandlariga yozilgan edi. Bugun uning so’zlari har qachongidan ko’ra muhimroqdir.

1. Yolg’on gapirmang

Yolg’on gap – insoniyatga qarshi katta gunohdir. Haqiqatsiz jamiyat – bu xavfli jamiyatdir. Yolg’on gapiradiganlar zarar ko’radi, nafaqat uni sharmanda qiladi, balki o’rganib qolishga sabab bo’ladi, bu esa odamning o’zi xohlaganda ham haqiqatni gapirishini qiyinlashtiradi. Vaqt o’tib, odam o’zi yolg’on gapirayotganini bilmay qoladi.

2. Siz tushunmagan narsalar haqida gapirmang

Yolg’on, tasodifan og’izdan chiqishi mumkin bo’lgan holatlardan uzoqroq turing. Ishonchingiz komil bo’lmasa tasdiqlamang. Agar gapirayotgan narsa sizning fikringiz yoki hayollaringiz bo’lsa, birinchi navbatda ogohlantiring.

3. Kamgap bo’ling

Shunchaki gapni bo’lmang. O’zingizni boshqalarni tinglash va bilimlarini, donoligini va tajribasini o’zlashtirish imkoniyatidan mahrum qilmasdan kam gapirish yaxshiroqdir.

4. Bosiq bo’ling

Kuchli baxs vaqtida baqirmang, o’zingizni tuting. Raqobatchini shovqin bilan emas, balki aql-idrok bilan to’xtatishga harakat qiling.

5. Gapni bo’lmang

Biror kishi gapirganda, uni gapini bo’lmang. Uni tinglang. Shunday qilib siz uni yaxshiroq tushunasiz va yanada to’g’ri javob bera olasiz.

6. So’zlaringizni o’ylab ko’ring

Agar siz avval o’ylamagan bo’lsangiz, jim bo’ling. Siz aytmoqchi bo’lgan narsalarning ma’nosini o’ylab ko’ring va siz aytmoqchi bo’lgan iborani tanlang. Ba’zi insonlar suhbatni boshlamaguncha o’ylamaydilar. Yoki ular buni tushunishganidan so’nggina o’ylaydi.

7. Noxush odamlarning kamchiliklarini kuzatib boring

Agar siz behuda va beparvo odamlar yonida bo’lsangiz, ularning kamchiliklariga e’tibor bering va ehtiyot bo’ling. Shunday qilib, ularning xatolaridan suhbatlashishda ham, odatda hatti-harakatlaridan ham qochishingiz mumkin.

8. O’zingizni maqtamang

O’zingizni maqtamang va o’zingizni baholamang. Agar sizni faqat tilingizni maqtasa, unda bu sizning obro’ingiz past va tezlik bilan tushayotganligingizning belgisidir.

9. Yoningizda bo’lmagan insonlar haqida yomon gapirmang

Agar sizning do’stlaringiz yoningizda bo’lmasa, unda har bir imkoniyatda faqat u haqida yaxshi gapirishga harakat qiling. Hech kimga, hech qachon yomon narsalarni aytmang. Istisno, faqatgina bunday suhbatlar insonga yaxshiroq bo’lishiga yoki boshqalarni himoya qilishga yordam beradigan vaziyatlar bo’lishi mumkin.

10. Kamchiliklar haqida xazil qilmang

Insonning tabiiy kamchiliklarini masxara va mazax qilmang. Bunday xatti-harakatlar juda yomon taassurot qoldiradi.

11. Salbiy so’zlar bilan ehtiyot bo’ling

Hech kimni tahdid qilmang, har qanday yo’nalishda zararli so’zlarni aytmang va tahdid qilmang. Agar siz xatoni ko’rsatmoqchi bo’lsangiz, uni yoqimsiz qilmaslik uchun uni muloyimlik bilan bajarishga harakat qiling. Aks holda, bu yordam bermaydi, balki insonni xafa qiladi va ehtimol sizni unga qarshi qilib qo’yadi.

12. G’azablanmang

Agar inson jahl bilan gaplashsa va sizga eng yomon so’zlarni aytsa, unda unga achinish yaxshiroqdir va g’azablanmag. Jimlik yoki juda muloyim javob – bunday xatti-harakatlarga eng yaxshi javob sanaladi. Ular shavqatsiz insonni yumshatadi va tavba qilishlariga chorlaydi, yoki unga jazo berilishiga sabab bo’ladi. Qanday bo’lmasin, xushmuomalalik va bag’rikenglik sizning asablaringizni saqlaydi, shuningdek sizning dono va himoyachisi sifatida sizning obro’ingizni yaratadi.