Ayol va shaxsiy hayot: munosabatlarni mustahkamlash va o‘zingizni yo‘qotmaslikning 7 qoidasi

Ko‘pincha er-xotin munosabatlarida muammolar paydo bo‘lganda, sababni faqat ikkinchi tomondan qidirishga o‘rganganmiz. Ammo psixologik tadqiqotlar ko‘rsatmoqdaki, sog‘lom va barqaror munosabatlar aniq belgilangan shaxsiy chegaralar, samimiy muloqot va ichki onglilikka tayangan holda quriladi.

Taniqli Amerika psixologi doktor Djon Gottmanning 40 yillik tadqiqotlariga ko‘ra, ajralishlarning asosiy sabablari — kam muloqot, ehtiyojlarni inkor etish va empatiya yetishmasligidir. Ushbu tadqiqotlar asosida shaxsiy hayotda muvozanatni saqlash uchun 7 muhim qoidani e’tiboringizga havola etamiz:

1. O‘zingizni birinchi o‘ringa qo‘ying — bu egoizm emas, ehtiyoj. Juftingiz bilan munosabatlaringiz qanchalik muhim bo‘lmasin, o‘z ehtiyojlaringizni bilish va ularni ifoda etish juda muhim. Psixologlar “o‘zini yo‘qotgan ayol” sindromi haqida gapiradi — bu o‘z ehtiyojlarini unutib, faqat oila uchun yashaydigan ayollar holatidir.

2. Ochiq muloqot — har qanday munosabatning tayanchi. Odamlar dilidagini aytishdan qo‘rqishi munosabatdagi noroziliklarni yig‘ib boradi. Mutaxassislar har hafta 1 marta “emotsional tekshiruv” o‘tkazishni tavsiya qilishadi: ikki tomon bir-biriga hafta davomida nima yaxshi va nima yomon bo‘lganini samimiy aytsin.

3. Haddan tashqari qurbonlik qilish — keyinchalik norozilikka aylanishi mumkin. Ayollar ko‘pincha farzandlar yoki jufti uchun shaxsiy orzularidan voz kechishadi. Ammo bu kechiktirilgan norozilik va stressga sabab bo‘ladi. Balansni saqlash kerak: siz ham insonsiz va hayotingiz siz uchun ham qadrli.

4. Shaxsiy chegaralaringizni aniq belgilang. “Ha” deyish kerak bo‘lmagan joyda “yo‘q” deyish — ichki kuch va o‘z-o‘zini hurmat qilish belgisidir. Agar har doim boshqalar rozi bo‘lishi uchun yashasangiz, ichki yetishmovchilik hissi kuchayadi. Bu munosabatlarga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

5. Muvaffaqiyatga hamrohlik qilish — raqobat emas, sheriklik. Ayol va erkak o‘rtasidagi munosabatlar raqobat emas, bir-birini qo‘llab-quvvatlashga asoslangan bo‘lsa, har ikki tomon rivojlanadi. Juftingizning muvaffaqiyatini qo‘llab-quvvatlash bilan birga, o‘z salohiyatingizni ham yo‘qotmang.

6. Fikr almashishda tanqid o‘rniga tushunishga harakat qiling. Munosabatlarda tanqid juda aziyatli ta’sir ko‘rsatadi. Gottman tadqiqotlarida aniqlangan: tanqid va himoya pozitsiyasi — ajralishga olib boruvchi “to‘rt otli”dan biri. Tanqid o‘rniga his-tuyg‘ularingizni bayon qiling: “Sen shunday qilding” emas, balki “Men o‘zimni shunday his qildim” deyishni o‘rganing.

7. Faqat juftlik sifatida emas, inson sifatida ham o‘sing. Munosabatlarning mustahkamligi ikki shaxsning alohida rivojlanishiga ham bog‘liq. Yangi bilimlar, qiziqishlar, mustaqil faoliyatlar — bular shaxs sifatida rivojlanishga yordam beradi va munosabatlarni ham boyitadi.

Munosabatlar — har ikki tomonning ongli harakatlarining natijasi

Mustahkam juftlik munosabatlari tasodif emas. Bu — tinglash, tushunish, hurmat qilish va birgalikda rivojlanishni afzal ko‘ra olish mahoratidir. Ayol kishi o‘zini baxtli his qilsa, u munosabatlarda ham yaxshiroq sherik, yaxshi ona va muvaffaqiyatli shaxsga aylanadi.

Psixolog maslahati: munosabatlarda “yo‘q” deyishdan qo‘rqmang

Oilaviy psixolog Dilnoza Rahimova ko‘p ayollar boshqalarni ranjitmaslik uchun o‘z xohishlaridan kechishlarini aytadi:

“Ayollar ko‘pincha jufti yoki atrofdagilarni ranjitmaslik uchun o‘z ehtiyojlarini ifoda etmaydi, o‘z vaqti, hobbilari va maqsadlaridan voz kechadi. Ammo buning oqibatida ular ichki hordiq, tushkunlik va hatto alam hissi bilan yashay boshlaydi. Shu sabab munosabatlarda ochiq muloqot va shaxsiy chegaralarni belgilash juda muhim. Munosabatda ikkala tomon ham teng hurmatga loyiq”.

Uning ta’kidlashicha, ayol o‘zini tinglashni va yaxshi ko‘rishni o‘rgansa, munosabatlari ham sog‘lom va uzoq muddatli bo‘ladi.