Hayotni sodda, aniq va tushunarli yashash kerak. Siz o‘zingizni eshitishingiz, atrofdagilar esa sizni tushunishi muhim. Oskar Uayld aytganidek:
«Hayotda murakkab narsa yo‘q. Murakkab bo‘lgan — bizmiz. Hayot oddiy. Unda qanchalik sodda bo‘lsa, shunchalik to‘g‘ri bo‘ladi».
Hayotiy vazifalar va haqiqiy istaklarni aniqlashtirish uchun o‘zingizga qaysi savollarni berish kerakligi haqida Viktoriya Korshunova — fikrlash bo‘yicha shaxsiy trener, ICF-kouch va tadbirkor — so‘zlab berdi.
1-savol. Agar faqat bitta istagingiz amalga oshsa, u qaysi bo‘lardi?
Aslida, hayotni oson va tushunarli qilish uchun aynan shu bitta savolning o‘zi kifoya.
— “Bu xulosaga mijozlarim bilan ishlash jarayonida keldim. Sessiyalar davomida aynan shu savoldan keyin avval berilgan javoblar ko‘pincha o‘z ahamiyatini yo‘qotadi. Inson bir necha soat biznes, yutuqlar va maqsadlar haqida gapiradi, ammo bu savolga javob berganda mutlaqo boshqa narsa aytadi,” — deydi mutaxassis.
— “Va aynan SHU istak u uchun eng asosiy, ya’ni u chin dildan xohlayotgan narsa bo‘lib chiqadi.”
Ko‘pincha bu savolga javob shaxsiy hayot bilan bog‘liq bo‘ladi — yaqin insonlar yoki bolalikdagi unutilgan orzular haqida. Garchi odamlar konsultatsiyaga biznes masalalari bilan kelsa ham. Istakni aniq ifodalagan paytda biz nimadan haqiqatda yetishmayotganini anglay boshlaymiz. Buni tushunganimizda esa, orzuni amalga oshirish uchun qo‘limizda real vosita paydo bo‘ladi.
Agar o‘z istaklaringizni chuqurroq o‘rganib, hayot yo‘lingizni ko‘rmoqchi bo‘lsangiz, quyidagi savollarga ham javob bering.
2-savol. Men o‘z qadriyatlarimga mos yashayapmanmi?
O‘z qadriyatlariga xiyonat qilgan inson asta-sekin o‘zini va shaxsiyatini yemira boshlaydi. Agar kimdir uchun erkinlik muhim bo‘lsa-yu, u yoqtirmagan ishda ishlasa yoki yonida bo‘lishni istamagan inson bilan yashasa — bu ichki nomutanosiblik ertami-kechmi kuchli stress va depressiyaga olib keladi. O‘z qadriyatlarini aniqlagan odam, ularga mos yashash uchun nimalar qilish kerakligini tushunib yetadi.
3-savol. Menga shaxsan nima kerak? Men nimani xohlayman?
Bu savolga iloji boricha halol javob bering. Oila, rahbar yoki atrofdagilar nimani xohlashini emas — aynan siz nimani xohlayotganingizni aniqlang. Bu siz to‘g‘ri kasb tanlaganmisiz, to‘g‘ri joyda yashayapsizmi, ta’tilga to‘g‘ri yo‘nalishda ketayapsizmi — bularni tushunishga yordam beradi.
Ko‘pincha qaror qabul qilayotganda biz o‘zimizga emas, boshqalarga qarab ish tutamiz va shaxsiy istaklarimizni unutib qo‘yamiz.
4-savol. Siz hozir orzuingizga nisbatan qayerdasiz?
Ko‘p hollarda odam shunchaki orzu qiladi, ammo hech narsa qilmaydi. Maqsad bor, lekin u hanuz A nuqtada turibdi. Bu savolga javob berib, siz to‘g‘ri yo‘ldamisiz, nimalarni qilgansiz, nimalar hali bajarilmaganini tushunasiz. Agar harakatni boshlaganingizda, qayerda bo‘lardingiz? Bu savol oldinga siljish uchun kuchli turtki beradi.
5-savol. Bu bir yildan keyin ham muhim bo‘ladimi?
Oddiy savol, ammo juda kuchli. Unga javob berib, muammo vaqt, kuch va e’tiborga arziydimi yoki yo‘qligini tushunasiz. Balki u sizning qadriyatlaringiz, ustuvor yo‘nalishlaringiz va asosiy maqsadingizga umuman aloqasi yo‘qdir.
Javoblarni amalda qanday qo‘llash mumkin?
Bu savollar chuqur va ularni har kuni berish shart emas. Ammo albatta ular ustida o‘ylab ko‘rish kerak — mustaqil ravishda yoki mutaxassis bilan: kouch yoki mentor bilan birga. O‘zingizga bu savollarni bering, biroz vaqt o‘tgach yana qayta javob bering va natijalarni solishtiring. Xohlasangiz, fikrlaringizni qog‘ozga, telefon yoki kompyuterga yozib boring.
Bu savollarga javob topish orqali yaqin kelajak uchun hayotiy reja tuzish mumkin. Ular biz chin dildan xohlayotgan narsaga olib boradigan yo‘l xaritasiga aylanadi.
Masalan, agar o‘z qadriyatlaringizga mos yashamayotganingizni anglasangiz, kundalik jadvalingizni qayta ko‘rib chiqish va unda siz uchun haqiqatan muhim bo‘lgan narsalarga joy ajratish imkoniyati paydo bo‘ladi.
Bu savollarni istalgan yoshda va istalgan maqomda o‘zingizga berishingiz mumkin. Ular sizni o‘zingiz va ichki “Men”ingiz bilan muvozanatga keltiradi. Aynan shu joydan hayotdagi muvozanat va uyg‘unlik boshlanadi.
Maqolani o‘qib, birinchi savol ustida uzoq o‘ylab qoldim. Rostdan ham, agar faqat bitta istak amalga oshsa, u qaysi bo‘lar edi? Bu savol juda ko‘p narsani joy-joyiga qo‘yadi.
Qadriyatlar haqida yozilgan joyi juda to‘g‘ri. Agar inson o‘z qadriyatlariga qarshi yashasa, ichidan sekin-sekin charchab boradi. Buni ko‘pchiligimiz sezamiz, lekin tan olish qiyin.
“Men nimani xohlayman?” degan savol eng og‘iri ekan. Chunki ko‘pincha biz boshqalarning kutganiga mos yashaymiz va o‘zimizni eshitmaymiz.
Orzuga nisbatan qayerda ekanimizni aniqlash — juda foydali mashq. Orzu qilish oson, lekin harakat bo‘lmasa, hammasi joyida qolib ketadi.
“So‘nggi savol — bu bir yildan keyin muhim bo‘ladimi?” — juda yoqdi. Ko‘p tashvishlar aslida vaqtinchalik ekanini shu savol orqali tushunish mumkin.
Umuman olganda, maqola odamni shoshiltirmaydi, aksincha ichga qarashga undaydi. Ba’zan hayotni murakkablashtirmasdan, o‘zingga to‘g‘ri savol berishning o‘zi yetarli ekan.
Yil oxirida shunaqa savollani ozimga kop beraman, har doim nima qivomman, hayotim qatga ketvotti oyliman
Bu savollarni o‘qib, ichimda nimadir qimirlagandek bo‘ldi. Ayniqsa “men nimani xohlayman?” degani yurakka tegadi.
Ba’zi joylarini o‘qib ko‘zimga yosh keldi. Chunki ko‘p yillardan beri o‘zimni emas, boshqalarni yashab kelganimni angladim.
Bu maqola odamni qo‘rqitmaydi, aksincha sekin-sekin o‘ziga qaytaradi. Juda iliq yozilgan.
Juda tasirli yozilgan