Boshqalar siz haqingizda qanday fikrda ekanligi haqida qayg’urishni qanday to’xtatish mumkin

Siz butun hayotingizni boshqalarning fikri haqida qayg’urishingiz bilan o’tkazishingiz mumkin. Yoki aqlli bo’lib, asablaringizni tejashingiz mumkin.

Nega biz birovning fikriga ahamiyat beramiz

Har bir inson boshqalarga yoqishni xohlaydi, boshqalarning ko’ziga chiroyli ko’rinishni xohlaydi. Ko’p odamlar Facebook va Instagram-dagi sahifalarini doimiy ravishda kuzatib borishadi, yoqtirishlar va sharhlarni hisoblashadi. Boshqalarga yoqish – bu biz bilan tug’ilgan istakdir.

Katta bo’lganimiz sayin, biz o’z fikrlarimizni va his-tuyg’ularimizni boshqalarning fikrlaridan ajratib olishni o’rganamiz, ammo ko’pchiligimiz izlashni davom ettiramiz va ba’zi hollarda boshqalar ma’qullashini kutamiz. Bu jiddiy muammolarga olib kelishi mumkin, ayniqsa, o’z qadr-qimmati va baxti haqida gap ketganda. Yaqinda 3000 ishtirokchi ishtirokida so’rovnoma o’tkazildi. Insonlarning 67% o’zlarining qadr-qimmati to’g’ridan-to’g’ri boshqa odamlarning fikrlariga bog’liqligini tan olishdi.

Bizni o’rab turgan hamma narsaga munosabat bildiramiz. Dunyo qanday ishlashi va unda yashaydigan odamlar o’zini qanday tutishi kerakligi to’g’risida bizda fikrlar mavjud. Va bizning mustahkam fikrlarimizdan biri shundaki, biz boshqa odamlar, tashqi ko’rinishimizga va xatti-harakatlarimizga qanday munosabatda bo’lishlarini bilamiz.

Taxminan 100 yil oldin sotsiolog Charlz Kuli “ko’zgu” nazariyasini yaratdi, uning mohiyati quyidagicha:

Men o’zim haqimda o’ylayotgan narsa emasman va boshqalar men haqimda o’ylaydigan narsa emasman. Mening fikrimcha boshqalar men haqimda o’ylaydigan narsaman.

Bu boshqa odamlarning fikrlariga ahamiyat berayotganimizni yana bir bor tasdiqlaydi.

Shunga qaramay, biz boshqa odamlar ko’pincha bizni o’tmishdagi tajribalari, odatlari, hissiyotlari – biz bilan hech qanday aloqasi bo’lmagan narsalar asosida baholashlarini unutamiz. Shuning uchun, o’z qadr-qimmatini boshqa odamlarning fikrlariga asoslash juda noto’g’ridir.

Boshqa odamlarning fikriga to’liq ishonganingizda, ularni har tomonlama rozi qilishga harakat qilasiz, ularning ko’zlarida ko’tarilasiz va oxir-oqibat o’zingizni yo’qotasiz.

Ammo yaxshi yangilik, biz buni to’xtata olamiz. Biz o’zimizga ishona olamiz va boshqalar bizning qadamimizni qanday baholaydilar, deb orqaga qaramay olamiz.

Qanday qilib birovning fikri haqida qayg’urmaslik mumkin

1. Ko’p odamlar siz haqingizda umuman o’ylamasligini eslang.

Boshqalar biz haqimizda nima deb o’ylashlari haqida kamroq tashvishlanar edik, agar ular buni kamdan kam qilishlarini tushunsak edi.

Ushbu gapdan boshqa hech narsa haqiqatga yaqinroq bo’lishi mumkin emas. Boshqa odamlar siz haqingizda o’ylashdan ko’ra yaxshiroq ishlarga egalar. Agar sizga kimdir siz haqingizda yomon o’ylaydi, sizni ruhan tanqid qiladigandek tuyulsa, to’xtab turing: ehtimol bu sizning tasavvuringiz o’yini? Ehtimol, bu sizning ichki qo’rquvingiz va o’zingizga bo’lgan ishonchingiz bilan kuchaygan illyuziyadir. Agar siz doimo o’zingizni yerga ursangiz, bu butun hayotingizni zaharlaydigan haqiqiy muammoga aylanadi.

2. Boshingiz bilan o’ylang

O’zingizning hayotingizda boshqalarning fikri qanday o’rin egallashi haqida o’ylang. Boshqalarning baholari siz uchun muhim bo’lgan vaziyatlarni aks ettiring. Ularga qanday munosabatda bo’lishingizni aniqlang. Agar siz boshqalarning baholari va fikrlari sizning qadr-qimmatingizni belgilashini tushunsangiz, unda xatti-harakatingizni qanday o’zgartirishingiz kerakligi haqida o’ylab ko’ring.

O’zingizga ayting: “Boshqalarga yana bir bor tayanish o’rniga, men o’z fikrlarimni tinglashni, eshitishni va faqat boshim bilan o’ylashni o’rganaman”. Keraksiz shovqinni kesib tashlashni o’rganing, bug’doyni somondan ajrating. Siz buni qanchalik tez-tez qilib tursangiz, shunchalik tezroq bu odat bo’lib qoladi.

Bularning barchasidan yagona maqsad, hech qachon boshqalarning fikri sizning kimligingizni va qanday yashashingizni aniqlashiga yo’l qo’ymaslikdir. O’zingiz unga bu kuchni bermasangiz, hech kim hech qachon sizni “kichkina odam” kabi his qildira olmaydi.

3. O’zingizni erkin his eting – boshqalar siz haqingizda qanday fikrda ekanligini bilishga intilmang

Odamlar o’zlari yaratgan narsalarni, masalan, blog yuritishni ommaga namoyish qilishni boshlaganlarida, ko’pincha boshqalarga yoqadimi yoki yo’qmi deb xavotirga tushishadi. Boshqalar ularning ishlarini yoqtirmaydilar degan fikr bilan o’zlarini qiynaydilar va yanada ko’proq tashvishlanadilar. Bir kun kelib ular bunday foydasiz fikrlarga qancha kuch sarf qilishganini anglaydilar.

Kundan kunga o’zingizga takrorlaydigan yangi mantrani oling:

Bu mening hayotim, tanlovim, xatolarim va darslarim. Men boshqalarning fikriga qiziqmayman.

4. Haqiqatdan ham muhim bo’lgan narsalarga e’tibor bering

Odamlar har doim xohlagan narsani o’ylashadi. Siz boshqalarning fikrlarini boshqara olmaysiz. Agar siz so’zlaringizni diqqat bilan tanlasangiz ham, sizda odob-axloq bor bo’lsa ham, bu siz hamma uchun yaxshi bo’lishingizni anglatmaydi. Hamma narsani noto’g’ri talqin qilish va ostin-ustun qilish mumkin.

O’zingizga qanday baho berishingiz muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun, muhim qarorlarni qabul qilishda, o’zingizning  qadriyatlaringizga 100% sodiq bo’lishga harakat qiling. Hech qachon to’g’ri deb o’ylagan narsani qilishdan qo’rqmang.

Siz uchun muhim bo’lgan 5-10 fazilatni sanab o’ting. Masalan:

• halollik;
• o’z-o’zini hurmat qilish;
• o’z-o’zini tarbiyalash;
• rahm-shafqat;
• muvaffaqiyatga e’tibor qaratish va boshqalar.

Agar sizda bunday ro’yxat bo’lsa, unda sizda keraksiz qarorlarni qabul qilish ehtimoli ancha pasayadi, sizda printsiplar tizimi bo’ladi va oxir-oqibat siz o’zingizni hurmat qilishni boshlaysiz.

5. Birovga yoqmaslik dunyoning oxiri deb o’ylashni to’xtating.

Agar men ularga yoqmasa-chi? Agar menga befarq bo’lmagan odam mendan voz kechsa-chi? Agar meni qora qo’y deb hisoblashsa nima bo’ladi? Bu va shunga o’xshash savollar odamlarni tez-tez qiynaydi. Esingizda bo’lsin: agar kimdir sizni yoqtirmasa va hatto siz yaxshi ko’rgan odam sizga nisbatan bunday his qilmasa, bu dunyoning oxiri emas.

Ammo biz bu afsonaviy “dunyoning oxiri” dan qo’rqishni davom etmoqdamiz va qo’rquv bizni qiynashni davom etadi.

O’zingizdan so’rang: “Agar mening qo’rquvim ro’yobga chiqsa va eng yomon sodir bo’lsa, men nima qilaman?” Rad etishganidan keyin o’zingizni qanday his qilayotganingizni haqida o’zingizga bir hikoya aytib bering (yoki aksincha yozib qo’ying), keyin bu salbiy, ammo baribir tajriba ekanligini tushunasiz va hayot davom etishini tushunasiz. Ushbu oddiy mashq sizga kimnidir yoqtirmaslik unchalik yomon emasligini tushunishingizga yordam beradi.