Nima uchun doimo band bo’lish yomon va buni qanday to’g’irlash mumkin

Ish hech qachon tugamaydi. Biz bir uchrashuvdan ikkinchisiga shoshilamiz, hamkasblar va boshliqlar bilan uchrashuvlarga yuguramiz, muhim kechki ovqatlarga boramiz, keyin uyga qaytamiz va charchagan holda to’shakka yiqilib tushamiz. Marafonlar orasida biz doimo elektron pochta va ijtimoiy tarmoqlarni tekshirib, xabarlarga javob beramiz. Bunday hayot o’zini oqlashi va bizga foydali bo’lishi haqida o’ylimiz. Aslida bunday emas.

Doimo band bo’lishning qanday kamchiliklari bor

Asosiy muammo shundaki, bizda to’xtab, nima qilayotganimiz haqida o’ylash uchun bir daqiqa ham yo’q. Biz har doim bandmiz va aynan nima ustida ishlayotganimizni va nimaga vaqt ajratayotganimizni ham sezmaymiz. Shuning uchun kun davomida tanaffus qilish juda muhimdir.

Qisqa tanaffus bizga to’g’ri muammolarni hal qilishimizga ishonch hosil qilish imkonini beradi. Aks holda, siz yonib ketishingiz, sarosimaga tushishingiz yoki hatto muhim loyihani muvaffaqiyatsiz bajarishingiz mumkin. O’z-o’zini tahlil qilish, kuchlarni o’z vaqtida qayta taqsimlashga va kerak bo’lganda qayta qurishga yordam beradi.

Doimo band bo’lishni qanday to’xtatish mumkin

Vaqtni jim-jitlikda o’tkazing va o’ylang

Buning uchun siz Johari oynasi texnikasidan foydalanishingiz mumkin. Bu o’zingiz va boshqalar bilan munosabatlaringizni yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Usulning mohiyati to’rtta zonani tahlil qilishdir:

• Ochiq zona. U siz va boshqalar siz haqingizda biladigan hamma narsani o’z ichiga oladi. Misol uchun, siz o’zingizni mehribon deb hisoblaysiz va boshqalar ham shunda fikrda.
• Yashirin zona. U sizning sirlaringizni o’z ichiga oladi. Aytaylik, siz uyatchan odam ekanligingizni bilasiz, garchi hech kim buni bilmasa ham.
• Ko’r zona. Bu sizning atrofingizdagilar uchun aniq bo’lgan xususiyatlaringiz, lekin siz ularni o’zingiz sezmaysiz. Misol uchun, barcha do’stlaringiz sizni ishqiboz deb atashadi, lekin siz buni sezmaysiz.
• Noma’lum zona. U sizga yoki boshqa odamlarga ma’lum bo’lmagan va ba’zi vaziyatlarda paydo bo’ladigan xarakter xususiyatlarini o’z ichiga oladi. Misol uchun, siz hech qachon o’zingizni sezgir deb hisoblamagansiz, ammo inqiroz paytida siz o’z jamg’armalaringizning katta qismini muhtojlarga yordam berish uchun yuborgansiz.
  

Johari oynasi – bu odamga o’ziga boshqa tomondan qarash imkoniyatini beradigan juda qiziqarli mashqdir. Ko’r zonaga alohida e’tibor berilishi kerak.

Biz o’z fikrlarimizni daftarga yozish uchun tanaffus qilsak yoki do’stlarimizga qo’ng’iroq qilsak, biz o’zimizga tahlil qilish uchun vaqt topamiz. Telefonni jim rejimga o’tkazish qiyin emas – fikrlaringizni tinchlantirish qiyin. Muntazam tanaffuslar dunyoni kamida bir necha daqiqaga to’xtatib turish imkonini beradi.

Ammo ko’proq qarorlar qabul qilish uchun bunday tanaffuslar kerak emas. Aksincha, bu sizga unlardan uzoqlashishga va qarorlar qabul qilishdan charchamaslikka yordam berishi kerak. Miyangizga dam olish va fikr yuritish imkoniyatini bering. Ishdan, vazifalardan va mas’uliyatdan uzoqlashish, sizga bir qadam orqaga chekinish va o’zingizga boshqa tarafdan qarashga imkoniyat beradi.

O’zingizni kelajakdagi qiyofangizni tasavvur qiling

Bu yana bir ajoyib mashq. O’zingizni bir necha yil o’tgan qiyofangizni tasavvur qiling. Siz ajoyib formadasiz. Ko’proq bo’sh vaqtingiz bor. Har bir daqiqani telefoningizga sarflamaysiz. Imkoniyat paydo bo’lishi bilan elektron pochta va ijtimoiy tarmoqlarni tekshirmaysiz. Siz samaralisiz.

O’z-o’zini rivojlantirish bo’yicha maslahatlar bir xil formulani takrorlaydi: agar siz ma’lum bir jarayonga rioya qilsangiz, muvaffaqiyatga erishasiz. Odatlaringiz sizni oldindan aytib bo’ladigan natijalarga olib boradi. Albatta, bu jarayon, maqsadlilik, o’z-o’zini rivojlantirish, foydali harakatlarni o’z ichiga oladi – bularning barchasi zarurdir. Ammo biz o’zimizga bitta muhim savolni berishni unutamiz: nega?

To’xtang, istaklaringizni va maqsadlaringizni tahlil qiling. Ular sizni qayerga olib borishayotganini va barchasi amalga oshganda qanday odam bo’lishingizni o’ylab ko’ring. Kun tartibingizga mashina kabi qarang. U sizni to’g’ri yo’lga olib boryaptimi? Ko’pincha, to’g’ri yo’nalish topish, shunchaki ko’p narsalarni qilishni to’xtatishdir.

Hamma narsani tahlil qilishni to’xtating

Biz barcha kiruvchi ma’lumotlarni o’zimiz orqali o’tkazishimiz tabiiy. Suhbat davomida biz doimo boshqa odamlarning xatti-harakatlarini tahlil qilamiz – ularni baholaymiz, ularning tana tili va kayfiyatiga e’tibor beramiz. Va biz doimo hissiy xatti-harakatlar modellarini yaratamiz. Natijada, biz doimo “yoqilgan” rejimdamiz.

Masalan, kechki ovqatda siz sherigingizdan kuni qanday o’tganini so’raysiz. Shu paytda esa sizning miyangiz suhbatdoshingiz nima deyishini oldindan aytishga harakat qiladi. Siz miyangizda sherikning modelini qurishga harakat qilasiz. Natijada, miya nafaqat suhbatning o’zini, balki sizning hissiy holatingizni ham qayta ishlaydi va shu bilan birga, boshqa odam nima deyishini, uning so’zlari haqiqat yoki yo’qligini, ularga qanday munosabatda bo’lishingizni oldindan aytib berishga harakat qiladi. Ichki “batareya” tezda zaryadsizlana boshlagani ajablanarli emas.

Bundan tashqari, biz har kuni ongimizda hissiy tayanchlarimiz haqida qayta-qayta o’ylaymiz. Boshqalar bizni qanday ko’radi? Ularning qarashlari qanchalik real? Hissiy modellarni yaratish nafaqat o’zingizni tushunish, balki boshqa odamlar haqida ham tasavvurga ega bo’lish usulidir: ular kimligi yoki kim bo’lishni xohlashlari va bu biz bilan qanday bog’liqligi. Agar bularning barchasi juda murakkab bo’lib tuyulsa, “Inson bo’lish” deb nomlangan haqiqatga xush kelibsiz.

Shuning uchun ham tanaffuslar kerak. Inson bo’lish juda charchatadi! Biz doimo turli hodisalarda ma’no topishga intilamiz. Bizning ichki “antennalarimiz” har doim signallarni qabul qiladi va boshqalar nimani o’ylayotganini tushunishga harakat qiladi. Bu bosimni yengish uchun bizga pauza kerak. Telefoningiz qayta zaryadlanishi kerakligi kabi, miyangiz ham xuddi shundaydir.

Vazifalardan bir qadam orqaga chekinish, ularga yangi ko’zlar bilan qarashga yordam beradi, ular sizning vaqt va kuchingizga qanchalik arziydi. Narsalar uchun mas’uliyatli bo’lish, ular bilan ovora bo’lishni anglatmaydi. Ba’zan ularni chetga surib qo’yish kerak.