“Boy ota, kambag‘al ota”: Robert Kiyosaki muvaffaqiyatga erishish uchun amal qilgan 10 ta qoida

“Boy ota, kambag‘al ota” — dunyodagi eng mashhur moliyaviy savodxonlik haqidagi kitoblaridan biri hisoblanadi. Uning muallifi Robert Kiyosaki millionlab odamlarning pul haqidagi fikrini o‘zgartirgan. Investor, tadbirkor va yozuvchi aktiv va majburiyat, qashshoqlik va bankrotlik o‘rtasidagi farq haqida gapirib, ikki otani taqqoslaydi: o‘z otasi, o‘qimishli, ammo moliyaviy jihatdan muhtoj professor va do‘stining otasi, moliyaviy farovonlikka erishgan, muvaffaqiyatli, aqlli va moliyaviy savodxon odam. “Boy ota, kambag‘al ota” kitobi 109 dan ortiq mamlakatda sotilgan va olti yildan beri New York Times’ning bestsellerlari ro‘yxatida yetakchilik qiladi.

Faqat pul uchun ishlamang

Tekinga ishlashga harakat qiling, bu fikringizni yangi daromad olish imkoniyatlariga ochadi va sizni faqat ish haqi miqdoriga e’tibor berishdan qutqaradi. Qanchalik paradoksal bo‘lmasin, aksariyat xodimlarning muammosi shundaki, agar ular yetarlicha maosh olmasalar, ish haqini oshirishni so‘raydi yoki yangi ish qidira boshlaydi. Qo‘rquv va ochko‘zlik odamni kalamushlar poygasida ishtirok etishga majbur qiladigan harakatlantiruvchi kuchdir. Yangi ish qidirasiz, unda ham ish haqini oshirishni so‘raysiz, ishdan bo‘shab, yana ish qidirasiz. Shuning uchun boylar pul uchun emas, balki salohiyat va tashabbus uchun ishlaydi.

Bolalikdan moliyaviy ta’lim olish muhim

Nega buxgalterlar va moliyachilar har kuni pul bilan ishlashsa ham boy emas? Pulni hisoblash qobiliyati va moliyaviy savodxonlik o‘rtasida katta farq bor, bu na bolalarga, na kattalarga o‘rgatilmaydi. Moliyaviy savodxonlik hatto eng qiyin iqtisodiy vaziyatlar va inqirozlarda ham vaziyat hamda bozorni tushunish va nazorat qilishda yordam beradi. Boylarning mardligi, azm-u shijoati, eng avvalo, ogohlikka asoslanadi. Bilim, tahlil qilish va investitsiya qilish qobiliyati moliyani malakali boshqarishda foyda keltiradi va boyligingizni ko‘paytirishga yordam beradi.

O‘zingiz uchun ishlashni boshlang

Asosan, o‘rta sinf ish beruvchi yoki davlat uchun ishlaydi. Agar haqiqatan ham boy bo‘lishni istasangiz, o‘zingiz uchun ishlashni boshlang. O‘zingizni qiziqtirgan faoliyat sohasini tanlang, chunki qiziqish – bu ishning yarmi degani. Boshqalarga bo‘ysunib qolmang, bu moliyaviy imkoniyatlaringizni maksimal darajada oshirishga imkon bermaydi.

Boy bo‘lishga loyiq ekanligingizga ishonch hosil qiling

Agar pul topish haqida o‘ylaganingizda, shubha paydo bo‘lsa va o‘zingizdan: “Men boy bo‘lishga loyiqmanmi?” deb so‘rasangiz, bu yomon alomat. Hayotda boy bo‘lish uchun fikringiz bilan ham o‘zingizni boy odamdek his qiling. “Men tejashim kerak”, “Men pul topa olmayman” degan iboralarga o‘ralashib qolmang … Shunday o‘ylang: men pul ishlashga loyiqman, men buni qila olaman va men xohlagan narsamga qodirman.

Ish joyingizni o‘zgartirishdan va yangi tajriba orttirishdan qo‘rqmang

Ba’zilarga barqarorlik katta daromadning asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo‘lib tuyuladi. Boy dada ishni o‘zgartirishdan qo‘rqmaslik kerakligini aytganidek, bir mutaxassislikdan boshqasiga o‘tish dunyoqarashingizni kengaytirishga yordam beradi. Dunyoqarashingiz qanchalik keng bo‘lsa va turli lavozimlarda ko‘proq tajribaga ega bo‘lsangiz, butunlay boshqa sohalarda ham pul ishlashingiz osonroq bo‘ladi. Turli jarayonlarni boshqarishni o‘rganing, pul va odamlarni, eng muhimi, o‘zingizni va vaqtingizni boshqarish ko‘nikmalariga ega bo‘ling.

Faolliklarni ko‘paytirib, passivliklarni kamaytiring

Passivlikni minimallashtirishga harakat qiling. Agar hali oyoqqa turmagan bo‘lsangiz, unda xarajatlarni talab qiladigan va hech qanday foyda keltirmaydigan narsalarni unuting (deyarli hamma narsadan foyda olishga harakat qiling). Masalan, juda ko‘p texnik xizmat ko‘rsatishni talab qiladigan mashina, siz ijaraga bermagan kvartira yoki uy. Aktivlar har doim daromadingiz bo‘lib qoladi, uni biznes investitsiyalari, aksiyalar yoki behuda bo‘lmagan ko‘chmas mulkni to‘g‘ri joylashtirish orqali yaratishingiz mumkin.

Muvaffaqiyatsizliklaringiz bilan faxrlaning

Yo‘qotishlardan yoki muvaffaqiyatsizliklardan qo‘rqmang. Qo‘rquv tabiiy holat, lekin xatolaringizdan qanchalik tez saboq olsangiz, tezroq ko‘tarilish ehtimoli shunchalik yuqori bo‘ladi. Yo‘qotishni fojia deb hisoblamang. Faqat g‘alaba qozonish uchun bir nechta urinishlar qilmagan odam mag‘lub bo‘lolmaydi.

Pul yo‘qotish qo‘rquvidan xalos bo‘ling

Agar boyib ketishni istasangiz, unda doimiy sarmoya – pul ishlashning yagona yo‘li degan fikrga o‘rganing. Tavakkal qilishdan qo‘rqmang va pulga ertami-kechmi sizga foyda keltiradigan tovar sifatida munosabatda bo‘ling. Agar pul yo‘qotishdan xavotirda bo‘lsangiz va “kuyib qolishdan” qo‘rqsangiz, afsuski, sizda katta yutuqdan oldin bir necha bor yo‘qotishga tayyor bo‘lgan odamga qaraganda boy bo‘lish imkoniyati ancha past.

Dastlab xarajatlarni qisqartiring

Boy ko‘rinish va boy bo‘lish bir xil narsa emas. Kvartiralar, mashinalar va uylarning mavjudligi haqiqiy daromad darajangizni ko‘rsatmaydi. Ayniqsa, qimmatbaho ko‘char yoki ko‘chmas mulk oxirgi pulga yoki kreditga sotib olingan bo‘lsa. Boy odam birinchi navbatda xarajatlarni qisqartiradi, investitsiyalar yoki biznesni rivojlantirishga pul tikadi va faqat siz uchun ishlaydigan bo‘sh mablag‘ingiz bo‘lgandan keyingina o‘zingizni boy deb atashingiz mumkin.

Pulni yaxshi ko‘ring

Ehtimol, bu eng muhim qoidadir. Siz pul haqida gapirishdan charchamaysiz, ishtiyoqdasiz va moliya bilan bog‘liq hamma narsani o‘rganishni xohlaysiz. Agar  pulga va u bilan bog‘liq bo‘lgan narsalarga unchalik qiziqmasangiz, unda butun hayotingizni boyish va kapital o‘sishga bag‘ishlamasligingiz kerak. Ayniqsa, raqamlar, tahlillar va iqtisod sizni zeriktirsa.

 Pulga bo‘lgan muhabbat muvaffaqiyat kalitidir.