Xotirani ishlatish

Oramizda xotirasi mukammal ishlaydigan odamlar kamdan-kam topiladi. Deyarli hammamizda ba`zi-ba`zida xotiramiz pand berib qoladigan paytlar uchrab turadi. Agar til o`rganayotgan bo`lsangiz, xotirangiz qanchalik yaxshi yoki yomon ishlashini yaxshi bilasiz. Shunday odamlar borki, bir ko`rgan joylarini keyin hech adashmay topib keladilar, yoki bo`lmasa bir ko`rgan kishisini ancha vaqtdan keyin yana taniydi. Bundaylarning xotirasiga tan bermay ilojimiz yo`q. Qaniydi hammamiz ham mana shunday kishilar kabi bo`lsak, biroq buning ilojisi yo`q. Nega xotiramiz bunchalik yaxshi yoki bunchalik yomon ishlashiga ba`zi sabablar bor. Birinchi sababi bu miyamizda biz o`rgangan yoki biladigan narsalarni saqlaydigan ma`lum bir miya bo`lagi, aniqrog`i ombori yo`q.

Ha, aytganingizday, miyamizda hamma o`rganganlarimizni saqlaydigan bir ombor yoki maxsus joy bo`lganida yaxshi bo`lardi. Ammo afsuski, xotira miyamizning hamma joyiga tarqalib ketgan. Faktlar, foydali fikrlar, o`rgangan narsalarimiz miyaning turli joylarida saqlanadi. Masalan,  odamlarni tanish xotirangiz miyaning bir bo`lagida joylashgan bo`lsa, so`zlarni yoki hayotingizda bo`lgan narsalar miyaning boshqa qismlarida joylashgan.

Biz odamlarni «xotirasi yaxshi yoki xotirasi yomon» ga ajratamiz. Aslida yaxshi yoki yomon xotira bo`lmaydi. Xotira haqida gaplashar ekanmiz, miyada nimalar esda qolishi haqida gaplashish to`g`ri bo`ladi. Chunki yuqorida aytganimizdek, hamma ham hamma narsani zo`r eslab qololmaydi.

Fikringizga yuz foiz qo`shilaman.  Ba`zilar yuzlab telefon raqamlarini miyasida yaxshi eslab qolsa, boshqalar bo`lgan voqealarni yaxshi eslab qolishadi. Hech kimning miyasi xotirlash bo`yicha yuz foiz to`liq ishlamaydi.

Inson dunyoga kelganidan to umri oxirigacha bilim o`rganishni istaydi. Ëshlar qarilarga qaraganda yaxshiroq eslab qoladilar deymiz. Ammo o`sha yoshlar orasida ham o`rganganlarini yodlaridan chiqarib qo`yadiganlar ko`plab topiladi. Bundaylarning miyasi eslab qolish buyruqlarini yaxshi o`zlashtirolmaydi.

Buning uchun kishi ko`p va tez-tez o`qib turish kerak. O`rganganlarimizni takrorlash, unutmasligimizga garov bo`ladi. Shuning uchun ham o`qituvchilar, yil davomida bir necha martalab, «o`tilganlarni takrorlash» qilishar ekan-da.

Ha, takrorlash o`rganganlarimizni mustahkamlaydi. Qancha ko`p o`rgansak ham miyamiz ma`lumotlarni qabul qilaveradi.  Miyamiz qanchalik ko`p ma`lumotlarni o`zida saqlashini biz hatto tasavvur ham qilolmaymiz. Miyamizda millionlab nerv to`qimalari katta hajmdagi ma`lumotni saqlaydi. Bu kichikkina miyangizga qancha ko`p ma`lumot saqlasangiz, ba`zida ularni eslab aniqrog`i qidirib topish qiyin bo`lib qoladi. Siz eslamoqchi bo`lgan narsalaringiz xotirangizda «yo`qolib» qolsa ularni qidirib topish uchun kunlar kerak bo`ladi, ba`zida. Xotirani yaxshilash yo`llarini bilsangiz biz bilan bo`lishing. Oldindan raxmat.