Astronomlar birinchi marta sayyoralar tizimi paydo bo’lgan paytni suratga olishdi

Hozirgacha olimlar faqat nisbatan shakllangan yosh sayyoralarni – protoplanetar disklardagi xarakterli bo’shliqlar orqali topishga muvaffaq bo’lishdi.

Leyden universitetidan Melissa Makklyur boshchiligidagi astronomlar Yerdan bor-yo‘g‘i 1300 yorug‘lik yili uzoqlikda joylashgan HOPS-315 yulduzi atrofida sayyoralar tizimining paydo bo‘lganligi haqidagi eng qadimgi dalillarni qayd etishdi. Tadqiqot quyosh sistemamizning milliardlab yillar oldin qanday paydo bo’lganini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.

HOPS-315 to’q sariq mitti bo’lib, u hali ham Quyosh massasining 60% ni tashkil qiladi. U hali ham shakllanmoqda, issiq gazni o’zlashtirmoqdi. Astronomlar uning atrofida kremniy zarrachalarining kondensatsiyalanishini kuzatdilar, bu jarayon quyosh sistemamizdan tashqarida hech qachon kuzatilmagan.

Olimlar Jeyms Uebb va ALMA teleskoplari yordamida protoplanetar diskda issiq kremniy oksidi va kristalli silikatlar izlarini aniqladilar. Bu kremniyning gazsimon holatdan qattiq holatga o‘tayotganidan dalolat beradi – bu bo‘lajak sayyoralarning “urug‘lari” bo‘lmish sayyoralar hosil bo‘lishining asosiy bosqichidir.

Hozirgacha astronomlar faqat nisbatan shakllangan yosh sayyoralarni – protoplanetar disklardagi xarakterli bo’shliqlar orqali topishga muvaffaq bo’lishdi. Ammo HOPS-315 misolida ular sayyora shakllanishining eng dastlabki bosqichini – Quyosh sistemamizdagi asteroid kamari joylashgan joyda, Mars va Yupiter orbitalari o’rtasida qayd etishga muvaffaq bo’lishdi.

Keyingi million yil ichida HOPS-315 bizning Quyoshimiz massasiga etib borishi va uning yoshligining o’ziga xos ko’zgusiga aylanishi mumkin.