Siz yoki bolangizga o’qituvchilar, sinflar, taqvim, va uy vazifalar bo’lmagan maktabga borish taklif qilinsa, nima degan bo’lardingiz? G’alati ko’rinadi, lekin bu qiziqarli. Braziliyadagi Lumiar maktab ana shunday ekan.
Muvaffaqiyatli braziliyalik ishbilarmon Rikardo Semler 2003-yilda birinchi Lumiar maktabini ochdi. Bundan oldin, deyarli 20 yil davomida, u katta Semco kompaniyasini boshqargan edi, u yerda barcha xodimlar orasida o’zini o’zi boshqarish tizimini joriy qilgan. U o’zining muvaffaqiyatli faoliyatining natijasini bilan bolalarni tarbiyalashda sinab ko’rishga qaror qildi. O’rganish shaxsiy va jamoaviy mas’uliyatga asoslanadi va o’quvchi amaliyotda haqiqiy hayot bilan yaqin bog’liq bo’lgan bilimlarni oladi.
O’qituvchilar yo’q – tutor va master bor
Semler, zamonaviy dunyodagi o’qituvchi kasbi muhim ahamiyatga ega emas degan xulosaga keldi. O’qituvchining bilimlari, Googlening barcha bilimlari bilan solishtirganda, oddiygina. Shuning uchun Lumiar maktabida 2 ta maslahatchi mavjud:
Tutor – bolaga g’amxo’rlik qiluvchi, uning uyidagi yangiliklar, uning maktabdagi faoliyati, umuman umri haqida g’amxo’rlik qiladi. U dunyoni bilish, muammolarni hal qilish, savollarga javob berishga va u bilan birgalikda javob izlashga yordam beradi.
Master – loyiha ustida ishlayotgan bolaga yordam beradi, o’quvchining bilimlari uchun mas’uldir. Lumiar dagi master maxsus ta’lim yoki ilmiy darajaga ega bo’lmasligi mumkin. Asosiy talablar –ishga bo’lgan bilim va ehtirosdir. Masterlarning yoshi har xil bo’lishi mumkin, ammo birinchi masterlar donolik va bo’sh vaqtni egallari ya’ni pensionerlar bo’lgan.
Hech qanday sinf yo’q – turli yoshdagi guruhlar mavjud
Lumiar talabalari qiziqish guruhlariga qo’shilishadi. Ya’ni, loyiha ustida turli yoshdagi bolalar ishtirok etadilar. Shuning uchun Lumiarda odatdagi maktablarda xorlik qiluvchi to’dalar va alohida guruhlar mavjud emas. Har bir bola imkoniyatlar qadar topshiriqlarni bajaradi. Qizig’i shundaki, yosh bola ba’zan savolni kattalardan yaxshiroq tushunishi mumkin.
Hech qanday dars yo’q – loyihalar bor
Lumiar maktabida aniq darslar va o’qiladigan mavzular ro’yxati mavjud emas. Buning o’rniga, o’quvchilar o’zlari ishlashlari, turli ko’nikmalarni rivojlantirishlari mumkin bo’lgan loyihalar bilan chiqishadi. Bitta loyiha 2 oy davom etadi.
Navbatchilar va ilmiy mudirlar yo’q – o’z-o’zini boshqarish bor
Lumiar maktabining barcha o’quvchilari, ota-onalari va xodimlari uning boshqaruvida ishtirok etadilar. Har 7 kunda, yig’ilishda uchrashishni istagan har kim o’tgan haftani muhokama qilib, o’z xatti-harakatlari bilan tanishadi. Ular maktab-maktab o’ynashmaydi, shunga o’xshash yashashadi. Misol uchun, bolalar bir marta, ular jazosiz bir-biriga boshiga urishlari mumkin deb qaror qilishdi, lekin bu qaror nima uchun to’g’ri emasligini bir necha kundan keyin tushunishdi.
Doska yonida hech qanday javob yo’q – cheksiz imkoniyatlar mavjud
Maktabning butun maydoni interfaol, ochiq maydon, kutubxona, ko’plab uskunalar va to’liq erkinlik mavjud. Agar xohlasangiz, stolga o’tirib, istasayiz – yerga, istasayiz – o’t ustida o’tirishingiz mumkin. O’quvchilar o’zlari o’simliklarni ekish yoki o’yingoh qurish kabi o’zgartirishlar kiritishlari mumkin. Maktab ichidagi ba’zi devorlar ham ko’chma bo’lib, bolalar o’zlari xona o’lchamini tanlashadi.
Hech qanday imtihon va test sinovlari yo’q – umumiy baholash mavjud
Har ikki soat ichida bolalar o’zlarining ishlarini baholaydi. Master va tutorlar ma’lumotlarning qanchalik o’rganilganligini ham nazorat qilishadi. Har bir o’quvchining o’zi qo’lga kiritgan barcha ko’nikmalarni va bilimlarni tasvirlaydigan batafsil portfolio bor. Lumiar rasmiy maktab bo’lgani uchun, talabalar hali ham yakuniy hujjatlarni yozadilar, ammo bu maktab hayotidagi eng muhim voqea bo’lib qolmaydi. Eng muhimi, jurnaldagi raqam emas, balki o’quvchining hayotdagi bilimlarni qo’llashi mumkinligidir.
Uy vazifasi yo’q – o’rganish istagi bor
Uy vazifasi berilmaydi. Bolaning o’zi loyihada qanday ishtirok etayotganini tanlaydi. U ma’lumotni faqat maktabda o’rganishi, qo’shimcha ravishda uyda biror narsalarni o’qishi yoki mavzu bo’yicha film tomosha qilishi yoki internetda ijtimoiy so’rov o’tkazishi mumkin. Lumiarda hech qanday majburiyat yo’q, ammo imkoniyatlar mavjud.
Lumiar maktabi uchun Digital Mosaic deb nomlangan maxsus raqamli platforma yaratildi. Maktab xodimlari uning yordami bilan, o’quvchi bu yil nimaga muhtoj ekanini va kelgusida nima qiziqarli bo’lishini o’rganishlari mumkin.
Maktab o’ziga xos ko’rinishiga qaramay, har qanday bola boshqa maktabga osongina moslasha oladi. Lumiar, bolaning rivojlanish istagidagi sohalarida qobiliyatlarini namoyon qilishi uchun zarurdir. Lumiar texnikasi, shuningdek, Braziliyada ta’lim standartlarini aytib, barcha qoidalarga o’z ichiga olgan, ya’ni, bitiruvchilari har qanday davlat ko’rikdan o’tishi mumkin. Aytganday, Lumiar o’quvchilarining o’rtacha balli 100 dan 91, bu esa an’anaviy maktablardan ancha yuqoridir.
Lumiar maktabini hayot maktabi deb ham atash mumkin. U odatdagi maktablarda muhokama qilinmagan asosiy masalalarga qaratiladi – masalan, sevgi nima va nega biz bu dunyoda yashayapmiz. Lumiar maktabining o’qitish metodikasi dunyodagi eng innovatsion pedagogik qarorlar biri deb hisoblanadi.
Bunday maktab haqida nima deb o’ylaysiz? Fikrlaringiz bilan bo’lishing!