Ko‘z yosh to‘kishingizga sababchi bo‘ladigan g‘amgin multfilmlar

Mazkur multfilmlar bir qarashda bolalar uchun yaratilgandek ko‘rinsa-da, ularda kattalarga bog‘liq bo‘lgan mavzular tilga olinadi.

“Yonarqo‘ng‘izlar qabri”

1945-yilda Amerika samolyotlari Yaponiyaning Kobe shahriga bomba tashlaydi. 14 yoshli Seyta va 5 yoshli Setsukoning uyi vayron bo‘ladi, onasi vafot etadi va otasi xizmat paytida izsiz yo‘qoladi. Bir muncha vaqt bolalar xolasi bilan yashaydi, lekin keyin u yerdan qochib ketishadi. Shundan so‘ng bolalarning sargardonligi boshlanadi.

Isako Takahata syujet uchun Akiyuki Nosakining xuddi shu nomdagi avtobiografik romanidan foydalanadi, lekin unga urush dahshatlari haqidagi xotiralarini ham kiritadi. Natijada bolalar haqidagi fojiali voqea hech bir tomoshabinni befarq qoldirmaydi.

“Meri va Maks”

8 yoshli Meri Dinkl Avstraliyaning Melburn chekkasida yashaydi. Sinfdoshlari uni tug‘ma xoli uchun uni masxara qiladi, ota-onasining esa u bilan ishi yo‘q. Shu sababli qiz Amerikaning Nyu York shahrida yashaydigan 44 yoshli Maks Xorovits — Asperger sindromiga chalingan yolg‘iz odam bilan yozisha boshlaydi. Ularning orasida minglab kilometrlar bor va yosh farqi juda katta. Ammo suhbatdoshlar yillar davomida o‘rtalaridagi do‘stlikni saqlab qolishadi.

Multfilm qisman real voqealarga asoslangan — avstraliyalik animator Adam Elliot aslida bir odam bilan taxminan 20 yil yozishma orqali muloqot qilgan. Bu uzoq masofali do‘stlik haqidagi oddiy hikoya bo‘lib tuyulishi mumkin. Darhaqiqat, multfilm juda ko‘p jiddiy mavzularni qamrab oladi: ruhiy muammolar, alkogolizm va hatto o‘z joniga qasd qilish. Bu hikoya qanday yakunlanishini taxmin qilish qiyin emas. Ammo qayg‘uli yakun uzoq kutilgan baxtli yakundan ko‘ra mantiqiyroqdir.

“Shamol esganda”

Turmush o‘rtoqlar Jim va Xilda Sasseksda yashaydi va uy ishlari bilan shug‘ullanadi. Radiodan urush boshlanganini bilib, er boshpana tayyorlaydi va ba‘zi oziq-ovqatlarni g‘amlab qo‘yadi. Ammo yadro urushi boshlanganda ham Jim va Xilda hukumat ularni qutqaradi, deb o‘ylaydi va hayot tarzini o‘zgartirmaslikka harakat qiladi.

“Shamol esganda” dastlab sodda er-xotin haqidagi kulgili voqea haqida noto‘g‘ri taassurot qoldiradi — multfilmda juda ko‘p yoqimli hazillar mavjud. Ammo asta-sekin syujet hukumatdan yordam ololmagan tashlandiq odamlarning haqiqiy fojiasiga aylanadi.

“To‘qqiz”

Lattadan yasalgan odam laboratoriyada o‘ziga keladi. U atrofida nima sodir bo‘layotganini va kimligini umuman tushunmaydi — u o‘ziga yozilgan to‘qqiz raqamini ko‘radi. Ma‘lum bo‘lishicha, u va uning do‘stlari muhim topshiriqni bajarishlari kerak. Lekin birinchi navbatda dunyoda nima sodir bo‘lganini eslashi lozim. Multfilmdagi apokaliptik voqea juda ta‘sirli tarzda tugaydi.

“Barcha itlar jannatga tushadi”

Sobiq biznes sherik boshpanadan qochib ketgan Charli laqabli itni o‘ldiradi. It jannatga tushadi, lekin Yerga qaytish yo‘lini topadi. Qasos olishni o‘ylab, Charli hayvonlar bilan gaplasha oladigan 6 yoshli qizchani uchratadi.

Multfilm nomining o‘zi ham hikoyaning o‘lim bilan bog‘liqligiga ishora qiladi. Syujet kulgili burilishlar va sarguzashtlarga to‘la bo‘lsa-da, oxiri samimiy mehr va fidoyilikka bag‘ishlangan. Bu hech kimni befarq qoldira olmaydi.

“N.I.M.H. siri”

Sichqon Brisbi xonim oilasi bilan zudlik bilan yangi joyga ko‘chib o‘tishga majbur bo‘ladi — ular yashaydigan dalani tez orada traktor haydaydi. Ammo uning bitta bolasi og‘ir kasal bo‘lib, yotoqdan turolmaydi. Shundan so‘ng Brisbi xonim laboratoriyadagi tajribalardan so‘ng juda aqlli bo‘lib qolgan sichqonlarga yordam so‘rab murojaat qiladi.

“N.I.M.H. siri” Bir paytlar Disneyda “Uyqudagi malika” va “Robin Gud” filmlarida ishlagan rassom Don Blut tomonidan yaratilgan. Avvaliga bu shunchaki bolalar ertagidek tuyulishi mumkin. Ammo sarguzashtli hikoyaning barcha voqealari realistik tarzda taqdim etilganini sezmaslik mumkin emas. Asosiy syujet yosh sichqonchaning jiddiy kasalligi bilan boshlanadi.