Odamlarni millionerga aylantirgan 6 ta g’alati g’oyalar

Mushuklar haqida memlar sayti

Bu hikoya 2007 yil yanvar oyida Gavayi orollaridagi Gonolulu shahrida boshlangan. Bir kuni, yolg’iz dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchisi Erik Nakagava og’ir kunni boshdan kechirdi: qo’shimcha ish, yaqinlashib kelayotgan muddatlar – hammasi odatdagidek. U do’sti Kari Unebasamidan unga ko’nglini ko’taradigan narsalarni yuborishni so’radi.

Kari Erikga taglavhalarida imlo xatolari bor mushuk suratlarini yubordi. Ulardan eng kulgilisi britaniyalik shorthair mushukining “I Can Has Cheezburger?” (“Men cheeseburger olsam bo’ladimi?”) degan savoli surati bo‘ldi.

Erik va Kari rasmlarni shu qadar kulgili ko’rdiki, ular mushuk memlariga bag’ishlangan I Can Has Cheezburger nomli veb-sayt yaratishga qaror qilishdi. U shu qadar mashhur bo’ldiki, 2007 yil may oyiga kelib, har kuni 1,4 million kishi mushuk memlarini ko’rish uchun saytga tashrif buyurishdi. Iyul oyiga kelib esa Nakagava resursni ikki million dollarga sotdi.

Bir yildan kamroq vaqt ichida millioner bo’lish uchun do’stlarga kerak bo’lgan narsa bu dunyo bilan ba’zi ahmoqona mushuk memlarini baham ko’rish edi.

Toshlar – uy hayvonlari

1975 yil aprel oqshomida Gari Dal do’stlari bilan barda ichib o’tirgandi. Ular uy hayvonlari juda ko’p e’tibor talab qilishlari, mo’ynalarini hamma joyda to’kishlari, yaramas va juda ko’p pul talab qilishlari haqida shikoyat qilishardi. Gari javoban hazillashib, ideal uy hayvoni toshdir. Uni ovqatlantirish, yurish, cho’miltirish yoki cho’tkalash kerak emas. U uyda tartibsizlik qilmaydi, kasal bo’lmaydi va o’lmaydi.

Gariga hazili shu qadar yoqdiki, u “uy toshlari” sotish bilan shug’ullana boshladi. U ularni go’zal Pet Rock bosilgan qutiga, toshni qulay saqlash uchun bir oz somon va 32 betlik parvarish kitobchasiga joylashtirdi. Qulay tutqich tufayli karton quti ham tashuvchi bo’lib xizmat qildi va shamollatish teshiklari bor edi, shunda tosh nafas olar edi.

Gari Dal toshlarni Meksikaning Rosarito shahridagi plyaj yaqinidagi mehnat do’konidan bir sentga sotib olgan.

Bukletda aytilishicha, tosh “Qo’lni ber”, “Kel” va “Tur” buyruqlarini bajarolmaydi, lekin u “Yot”, “O’tir” va “Muzla” buyruqlarini juda yaxshi tushunadi. Bundan tashqari, uy hayvoni o’z egasini qaroqchidan jangovar itdan ham yomonroq himoya qila oladi – shunchaki toshni olib, uni silkitib, hujumchining boshiga tashlashingiz kerak.

Gari Dahl Gift Show yozgi bozorida uy hayvonlari uchun tosh to’plamlarini har biri 4 dollardan sotishni boshladi. Va nima deb o’ylaysiz? U hammasini sotdi va 4,5 mingta oldindan buyurtma oldi. 1975 yil oktyabr oyiga kelib Dahl har kuni 10 000 ta tosh sotar edi. U qariyb 1,2 million Amerikalikga sotdi va taxminan 6 million dollar ishlab oldi.

Tabiiyki, ko’pchilik o’z do’stlariga hazil qilish uchun shunchaki kulgili esdalik sifatida uy hayvonlar toshini sotib olishar edi. Ammo toshning tirik bo’lishini kutganlar va Garini sudga da’vo qilganlar ham bor edi. Bir marta Dahl hatto hazillashdi: “Ba’zida men hayron bo’laman: agar mening toshlarimni yeyish mumkin desam nima bo’ladi?”

Prujinali o’yinchoq

1943 yilda AQSh dengiz floti mexanik muhandisi Richard Jeyms kema asboblari uchun yangi prujinali qurilma ustida ishlagandi. Yana bir tajriba paytida u tasodifan metal prujinalardan birini tushirib yubordi. Uning sakrab polga dumalab o’tganiga hayron bo’lgandi. Keyin u bu hodisani yaqinroq o’rganishga qaror qildi.

Jeyms ularni “yurish”ini umid qilib, turli materiallar va prujinalarning shakllari bilan tajriba o’tkaza boshladi. Bir necha yillik izlanishlardan so‘ng u o‘z o‘yinchog‘ining birinchi prototipini yaratishga muvaffaq bo‘ldi.

Bu zinapoyadan mustaqil ravishda tushishi, moyil tekisliklar bo’ylab harakatlanishi va hatto to’siqlardan sakrab o’tishi mumkin bo’lgan uzun metal prujina bo’ldi.

Jeymsning rafiqasi Betti dastlab erining sevimli mashg‘ulotiga shubha bilan qaragan, biroq u tayyor o‘yinchoqni ko‘rgach, xursand bo‘lib, uni “Slinky” (inglizcha “slinky” – “nafis, silliq” so‘zidan) deb nomlashni taklif qilgan. Richard Jeyms Industries kompaniyasiga asos soldi, Nyu-Yorkning Olbani shahrida do’kon ochdi, o’zi ishlab chiqqan va o’zi yasagan mashina yordamida prujinalarni shtamplashni boshladi.

Slinky bozorga 1945 yilda taqdim etilgan va ajoyib muvaffaqiyatga erishgan. O’zining birinchi 10 yilida kompaniya har bir dollardan 100 million prujina sotdi. Inflyatsiyani hisobga olgan holda, daromad 6 milliard zamonaviy dollarga teng edi.

1960 yilda uning rafiqasi ajrashish uchun ariza berganida, Richard Jeyms Jeyms Industries kompaniyasini tark etdi. U hamma narsadan voz kechdi, Boliviyada evangelist missioner bo’ldi va 14 yildan keyin vafot etdi.

Betti Jeyms kompaniyaning yagona egasi bo’ldi, Amerika o’yinchoqlar shon-shuhrat zaliga kiritildi, 90 yoshgacha yashadi va 300 milliondan ortiq Slinkies sotdi. Prujinali o’yinchog’ining mashhurligi siri haqida so’ralganda, u shunday javob berdi: “Hammasi uning soddaligida!”

Gapiruvchi baliq

Jo Pelletieri ko’p yillar O’rta G’arbdagi turli do’konlarda xaridor bo’lib ishlagan. Bir kuni u qiziqarliroq narsani topishga qaror qildi va Texasdagi Gemmy Industries nomli kichik o’yinchoqlar kompaniyasiga ishga kirdi. U mexanik kuylaydigan kungaboqarlarni sotdi, ammo savdosi kichik edi.

2000 yilda ta’tilda sayohat qilayotganda, Jo va uning rafiqasi Barbara baliq va ovlar do’koniga kirib, devorda ulkan baliqni ko’rdilar. Barbara Joga kungaboqar o’rniga qo’shiqchi o’yinchoq baliq qilishni taklif qildi.

Ta’tildan qaytgach, Pelletieri kompaniyada g’oyani ilgari surdi. Avvaliga Gemmy Industries rahbariyati “Take Me to the River” deb kuylagan baliqdan nafratlangan, chunki hamma buni ahmoqlik deb hisoblagan. Ammo to’satdan Big Mouth Billy Bass, deb atalgan o’yinchoq, xitga aylandi.

To’qqiz oylik savdoda devorga osib qo’yilishi kerak bo’lgan qo’shiqchi baliq 100 million dollardan ko’proq daromad keltirdi va Jo Pelletieri kompaniya vitse-prezidenti bo’ldi.

Billy Bass va uning variantlari bugungi kunda ham sotilmoqda. Endi siz hatto o’rnatilgan Alexa ovozli yordamchisi bilan baliq sotib olishingiz mumkin.

Veb-sahifadagi piksellar

2005 yilda Viltshirlik 21 yoshli Aleks Tyu ismli talaba o’z veb-saytini ochishga qaror qildi. Uning maqsadi juda oddiy edi: universitetda o’qish uchun pul topish.

U veb-sayt yaratdi, u yerda 1000 dan 1000 nuqtadan iborat to’rni joylashtirdi, ya’ni ularning jami millionlar edi. Bitta piksel 1 dollar turadi va har kim o’z veb-saytiga havola yoki reklama shiori bilan rasm qoldirish uchun virtual “hudud” qismini sotib olishi mumkin edi.

Bunday loyiha hech kimni qiziqtirmasligi mumkin edi, lekin birdan sayt juda mashxur bo’ldi. Tadbirkorlar, kompaniyalar va shunchaki shon-shuhratdan o’z ulushini olishni istagan odamlar saytdagi tasvirlar va havolalarning yorqin, rang-barang mozaikasini yaratib, piksel sotib olishardi.

2006-yilning 1-yanvariga kelib, saytda atigi 1000 ta bo’sh piksel qolgan edi.

Aleks ularni eBay-ga joylashtirishga qaror qildi. Auksion 11-yanvar kuni yakunlandi, oxirgi nuqtalar 38 100 dollarga sotildi. Hammasi bo’lib, sayt va auksion 1 037 100 dollar daromad keltirdi.

Umuman olganda, zukko talaba o‘qishi uchun pul yig‘ibgina qolmay, qo‘shimcha tiyin ham ishlab oldi. Biroq, uning muvaffaqiyati xakerlarning e’tiborini tortdi. Auksion paytida sayt DDoS hujumiga uchradi. Hujumchilar buni to’xtatish evaziga to’lov talab qilishdi, ammo Aleks taslim bo’lishdan bosh tortdi. Natijada, xavfsizlik tizimi yangilanmaguncha sahifa bir hafta davomida ishlamadi.

Aleks Tyuning saytiga hali ham tashrif buyurish mumkin, lekin u yerda endi sotib olish uchun hech narsa yo‘q – barcha piksellar sotilgan.

Shamol chiqazadigan dastur

IPhone va App Store-ning dastlabki kunlarida kulgili tovushlarni chiqaradigan, kulgili rasmlarni ko’rsatadigan va shunga o’xshash boshqa usullar bilan foydalanuvchilarni xursand qiladigan hazil ilovalari nihoyatda mashhur edi. Ular orasida meteorizm tovushlarini taqlid qiluvchi ko’plab dasturlar bor edi. Ulardan birinchisi, eng ommabop va eng daromadlisi iFart edi.

Ilova, InfoMedia bosh direktori va ClassicGames asoschisi, 1997 yilda Yahoo tomonidan sotib olingan ko’p o’yinchi o’yin sayti Joel Comm tomonidan yaratilgan. Umuman olganda, u ko’ngilochar dunyoga yangi kelgan inson emas edi.

Joel Comm 2008 yilda iFart-ni ishga tushirgan. Ilova juda oddiy ko’rinardi va 30 dan ortiq turli xil gaz tovushlarini taklif qilardi.

iFart’da “Sneak Attack” funksiyasi ham mavjud bo‘lib, u sizga nomaqbul tovushni taqlid qilib, yaqin atrofdagi kimdir buni qilgandek ko‘rsatish imkonini beradi. Shuningdek, agar kimdir iPhone-dan ruxsatsiz foydalanmoqchi bo’lsa, Security Fart ishlashni boshlar edi.

Ilova birinchi marta App Store do’konida paydo bo’lganida, uning narxi atigi $0,99 edi. Apple sotuvlarini 30 foizini o’ziga olishiga qaramay, Comm kuniga 9200 dollargacha daromad olishga muvaffaq bo’ldi. Bu haqiqatan ham ta’sirchan yutuq edi. Ayniqsa, kompaniya dastlab bunday ilovalarning imkoniyatlariga ishonmagani va ularni “cheklangan foydaliligi” tufayli rad etganini hisobga olsak (Apple oxir-oqibat o‘z fikrini o‘zgartirdi).

iFart tezda iPhone uchun eng mashhur pullik ilovalardan biriga aylandi. Hatto aktyor Jorj Kluni, qo‘shiqchi va teleboshlovchi Keti Li Gifford va sportchi Lens Armstrong kabi mashhurlar ham uni smartfonlariga o‘rnatgan.

Oxir-oqibat Joel Comm ilovani million dollarga sotdi. Foydali hech narsa qilmaydigan dastur uchun yomon emas.