Dushman tushunchasi – urushda g’alaba qozonish deganidir. Darhaqiqat, biz dushmanlarimiz uchun minnatdor bo’lishimiz kerak.
Bir qarashda bu bema’nilikdir. Lekin dushmanlar bizga hayotni va o’zimizni yaxshiroq tushunishga, odamlarni ular kabi qabul qilishga o’rgatishi mumkin. Dushman bo’lmaganida, bizni yaxshi qilgan hayot saboqlarini ololmasdik.
Quyida dushmanlarimizni sevishimiz kerak bo’lgan muhim sabablar keltirib o’tilgan.
1. Dushmanlar salbiy hissiyotlarni boshqarishga yordam beradi.
Siz hayratga tushishingiz mumkin, ammo dushmanlar sizning g’azabingizni anglash va o’zingizni qanday boshqarishni bilib olishingizga yordam beradigan eng yaxshi odamlardir. G’azab – bu ichki holatni aks ettiradigan tabiiy tuyg’u va u nazoratdan chiqqanda o’zimizning hayot tarziga ta’sir qiladi. Biz sevgan insonimizga chinakamiga g’azab qila olmaymiz. Agarda biz bezovta bo’lsak, bu his-tuyg’ularni boshqarishni o’rganamiz.
2. Sog’lom raqobat imkoniyati
Balki bu sizga ochiqlik bo’lar, demak kuchli shaxslarnigina dushmani bo’ladi, chunki ular eng yaxshi bo’lish huquqiga raqobat qilishadi. Ba’zan bir raqib raqibga duch kelguniga qadar uning raqobatdoshligini bilmaydi. Siz eng yaxshi bo’lish huquqiga ega bo’lasiz, ba’zan siz uzoq va murakkab yo’lni tanlashingiz kerak, ammo bu g’alaba qozonish yo’lidir.
3. Dushmanlar tanqid konstruktiv bo’lishi mumkin.
Dushmanlarning tanqidlari do’stlarni maqtashidan ko’ra ko’proq foyda keltiradi. Dushmanlar sizga xushomad qilmaydi. Hatto ular nafratdan gapirishsa ham, ular haqiqatni gapirishi mumkin. Dushmanlaringizdan o’zingiz haqingizda salbiy sharhlarni eshitganingizda, o’z harakatlaringizga boshqa tarafdan qarash imkoniga ega bo’lasiz. Raqibning aytayotgan gaplari haqiqatan ham to’g’ri bo’lishi mumkin va bu umuman olganda yaxshi inson bo’lishdagi muhim qadamdir.
4. Dushmanlar ittifoqdosh bo’lishi mumkin
Dushmanlarni sevishni o’rganish, ular bilan o’zaro tinchlik o’rnatishga harakat qilishni anglatadi. Oxir-oqibat, ular bilan umumiy til topsangiz va muloqot qilish uchun qulay muhit yaratadigan bo’lsangiz, sizni yana boshqa bir do’stingiz bo’ladi. Kimga do’st kerak emas?
5. Ijobiy taraflarni qidirib topish
Agar siz aftrofda salbiylikni his qilsangiz ham, ijobiy natija topa olasiz. Dushmaningiz borligini bilish sizning hayotingizda mavjud bo’lgan ko’p ijobiy va yaxshi narsalarga e’tibor bera olmasligingizni anglatmaydi. Ko’p hollarda biz hayotda manoga ega bo’lgan narsani ko’ra olmaymiz.
6. Ba’zan bu noto’g’ri tushunish.
Ko’pincha dushmanlaringiz bo’lishining sababi zararsiz bo’lishi mumkin. Siz mojaroning mohiyatini noto’g’ri tushungan bo’lishingiz mumkin va raqibingiz butun suratni aniqlab olishga yordam beradi. Bunday holda siz tinglash qobiliyatiga ega bo’lasiz. Odamlar o’rtasidagi mojarolarning aksariyati bir-birining pozitsiyasini tushunishmasligi bilan bog’liq. Siz eshitgan va tushungan suhbatdoshingiz sizga yanada ko’proq ishonch qozonadi va u yanada samarali hamkorlik qiladi.
7. Sevgingizni qadrlashni o’rganasiz
Sevgi va nafrat, qarama-qarshi hissiyotdir. Agar sizda dushman bo’lsa, siz ularning yomon munsabatini his qilasiz. Biroq, insonning faqat dushmani bo’lishi mumkin emas. Hayotingizda sizni sevadigan odamlar ham bor. Agar sizni sevishsa, demak sizda alohida bir muhim narsa bor va unga e’tiboringizni qarating va uni o’zingizning kuchli tomoningiz sifatida qarang. Siz ularning sevgisini qadrlashni boshlaysiz va uni majburlik kabi qabul qilmaysiz.
8. Siz nafratlanish foydasiz ekanligiga ishonch hosil qilasiz
“Nafrat juda og’ir yuk. U nafratlanganlardan ko’ra, ko’proq nafratlanganni ranjitadi.” K. Skott King – amerikalik yozuvchi. Bu hissiyot jismoniy organizm uchun eng energiya sarf qiluvchi va xavfli hisoblanadi. U har qanday energiyani deyarli tortib olib va odamni yaroqsiz holga keltirishi mumkin. Nafrat faqat toksik tuyg’ular va yomon reaksiyalar keltirib chiqaradi. Salbiy namoyishlar ularni yanada oziqlantiradigan joyni yaratadi. To’liq hayot kechirishni istasangiz, bu yukni ko’tarib yurmang.
Odamlar ko’pincha tashqi tomondan dushmanlarni topib, ularni muammolari uchun ayblashadi. Ammo qadimgi Hindistonlik aql-idrok kitoblarida odamning faqat oltita dushmani bor deb yozilgan: shahvat, g’azab, hasad, xudbinlik, mag’rurlik va illyuziya. Agar siz bu dushmanlarni yuragingizda mag’lub qilsangiz, siz hech qachon tashqi dushmanlarga ega bo’lmaysiz. Yomonliklarga duch kelganingizdan so’ng, atrofda faqat do’stlar ekaningizni ko’rasiz.
Chunki Xudo shuni o’rgatgan