Otangiz bilan bo’lgan munosabatingiz erkak bilan bo’lgan munosabatingizga qanday ta’sir qiladi

Erkak va ayol o’rtasidagi munosabatlar qanday bo’lishi kerakligini bolalikda ota-onamizni kuzatish orqali bilib olamiz. Ammo bu bizning baxtli (yoki unchalik baxtli bo’lmagan) kelajagimizni shakllantiradigan narsa emas. Ota va qiz o’rtasidagi munosabatlar, uning o’zi va uning hayotidagi erkakning o’rni haqidagi g’oyasini quradigan poydevordir.

Ota – birinchi erkak

Aynan ota qizning o’zi va uning ayolligi haqidagi g’oyasini shakllantiradi. Biz hammamiz ijtimoiy mavjudotmiz va faqat boshqalar bilan o’zaro munosabatda o’zimizni anglay olamiz. Atrofimizdagilarning biz haqimizda aytgan so‘zlari, xatti-harakatlarimiz oqibatlari orqali biz qanday ekanligimizni tushunamiz. Ijtimoiy dunyo biz o’z aksimizni ko’radigan oynaga o’xshaydi. Nozik va mehribon otalarning qizlari kelajakda sovuqqon va ehtiyotkor ota-ona bilan o’sganlarga qaraganda o’zini yuqori baholaydi. Birinchisi, g’amxo’rlik qiladigan, himoya qiladigan, erkalaydigan va qadrlaydigan erkak bilan munosabatlarni o’rnatish uchun ko’proq imkoniyatga ega. Ikkinchisi ongsiz ravishda qattiqqo’l va biroz tajovuzkor erkaklarni tanlaydi, chunki mehr va g’amxo’rlik ularga shubhali va noloyiq bo’lib tuyuladi.

Ota nima qila oladi?

Ota mehri orqali o‘zining go‘zalligi va ayolligini tan olish imkoniyatiga ega bo‘lgan qizlar katta bo’lganlarida o‘z chegaralarini his qiladilar va munosabatlarda baxtliroq bo‘lishadi. Ular ongli ravishda: “Menga buni qila olmaysiz” deb aytishlari va buning uchun o’zlarini aybdor his qilmashmaydi. Otasi bilan yaxshi munosabatda bo’lish orqali, qiz erkak bilan munosabatlar qanday qurilganligi haqida g’oyani rivojlantiradi va kelajakda u ularni aynan shu tamoyilga muvofiq yaratadi.

Agar ota qiziga uning go’zalligi, jozibasi, o’ziga xosligi haqida gapirsa, uning muvaffaqiyatlariga qoyil qolsa, muvaffaqiyatsizliklarda uni qo’llab-quvvatlasa, uni himoya qilsa va g’amxo’rlik qilsa, bu fazilatlar ayolning shaxsiyatida mustahkamlanadi. Qiz o’zining kimligini va nimaga loyiqligini tushunadi va shunday munosabatda bo’lish huquqiga egaligini tushunadi. Bu tamoyil uning dunyo haqidagi tushunchasiga kiritilgan bo’ladi. Bunday ayol hech qachon o’z hayotini yomon yoki zolim bilan bog’lamaydi: otasining ichki qiyofasi bunga yo’l qo’ymaydi.

Birinchi noz-karashma, so’rovlar va sovg’alar

Yung nazariyasiga ko’ra, 3-5 yoshli qiz otasining e’tibori va sevgisi uchun onasi bilan raqobatlasha boshlaydi. Bu yoshda u erkakni “iltimos” qilishni, undan sovg’alar so’rashni va uning e’tiborini qozonishni o’rganadi. Keyinchalik u bu fazilatlarni va ko’nikmalarni o’z hayotida qo’llaydi. Uning ichidagi kichkina ayol otasi timsolida erkaklar dunyosi bilan muloqot qilishni o’rganmoqda. Agar ota o’ziga ishonchsiz, qizining kelajagi uchun tashvishli, qo’rqadigan odam bo’lsa, unda u urug’ kabi ekadigan munosabat shunday bo’ladi: “Sen itoatkor bo’lishingiz kerak, turmushga chiqib, qolgani esa sening ishing emas”. Haddan tashqari himoyalaydigan otalar esa, qiziga tashabbus bo’lishga va tanlashga ruxsat bermaydi, u yoqishni o’rganadigan “o’yinni” qo’llab-quvvatlamaydi. Ular qizining fikrini so’ramasdan, o’zlari qaror qabul qilishadi.

Bunday tarbiyaning natijasi qaror qabul qilishni va o’z hayoti uchun mas’uliyatni o’z zimmasiga olishni bilmaydigan go’dak ayollardir.

Erkaklar o’z onasi va natijada xotini bilan qiyin munosabatlarga ega bo’lsa, ular ayol bilan qanday munosabatda bo’lishni bilishmaydi. Ular qizlarini erkak tamoyillariga ko’ra tarbiyalashni boshlaydilar: ular unga erishish uchun maqsadlar qo’yadilar, muvaffaqiyatlari uchun uni maqtadilar va muvaffaqiyatsizlikka uchraganlarida hafsalasi pir bo’ladi. Sevgi shartli bo’lib qoladi va bunga loyiq bo’lish uchun qiz har doim natijalarga erishishi va ko’rsatishi kerak. Bunday otalar bilan o’sgan ayollar yordamni, uchrashishni va g’amxo’rlik qilishni qanday qabul qilishni bilishmaydi. Ular maqsadga yo’naltirilgan, qattiqqo’l, hukmron, ko’pincha yolg’iz yoki sherik sifatida zaif va qaram erkaklarni tanlaydilar.

Agar ota bo’lmasa

Qizlarning otasiz o’sishi odatiy hol emas. Bundan tashqari, ota haqiqatan ham bor, lekin u qizini tarbiyalashda ishtirok etmaydi yoki jismonan yo’q (oila bilan yashamaydi, har doim xizmat safarlarida). U bilan muloqot “narsalar qandayligini bilish” tamoyiliga asoslanadi. Ammo ikkala holatda ham qizlar erkaklar dunyosi bilan muloqot qilishni o’rganishlari mumkin: aka, bobo, amaki (onaning ukasi), oilaviy do’st, o’qituvchi, murabbiy va boshqalar ota figurasiga aylanadi. Psixologiyada bunday insonlar muhim kattalar deb ataladi. Albatta, bu odam qizning tarbiyasidagi bo’shliqni to’liq to’ldira olmaydi, lekin shunga qaramay, kelajakda uning erkaklar bilan munosabatlarini shakllantiradi. Bunday tarbiya erkaklar va ayollar o’rtasidagi munosabatlar haqidagi kelajakdagi g’oyalarning shakllanishiga ta’sir qiladi, ammo bu bunday qizlar shaxsiy hayotlarida baxtli bo’lmaydi degani emas.

Inson ruhiyati nozik va hayratlanarli mexanizmdir. Uning asosiy vazifasi insonni sog’lom saqlashdir. Shunday qilib, ayolning hayotida chinakam “to’g’ri” otasi bo’lmagan bo’lsa ham, u sog’lom munosabatlarga ega bo’lishi mumkin, u bu uchun faqat bir oz kuch sarflashi kerak bo’ladi.