Baxtning 5 turi va ularga erishishning 10 usuli

Va bu tuyg’uning bosqichlari va darajalari ham bor.

Baxt – bu biz quvonch, qoniqish va qoniqish his qiladigan hissiy holatdir. Baxtning bir necha turlari borligini bilasizmi? Ha, bu tuyg’u umuman bir o’lchovli emas. Bundan tashqari, nafaqat turli xil turlari, balki baxtning bosqichlari va darajalari ham mavjud.

Baxtning qanday turlari bor

Qanday baxtni boshdan kechirayotganingizni tushunish sizga hayotdan chinakam zavq olishga, yaqinlaringizni va sizni o’rab turgan hamma narsani qadrlashga yordam beradi.

1. G’urur

Qiyin loyihani tugatganmisiz? Yoki printsiplari sizga juda yaqin bo’lgan xayriya tashkilotida ko’ngilli bo’lib ishlaganmisiz? Bunday tajriba sizda g’urur tuyg’usini uyg’otgan bo’lsa kerak.

Ko’pincha biz buni raqobat paytida paydo bo’ladigan salbiy his-tuyg’ular bilan bog’laymiz. Biroq, o’z yutuqlari bilan faxrlanish baxtning bir ko’rinishidir. Siz o’zingizning ishingiz, oilangiz yoki hayotingizning boshqa sohasi bilan faxrlanishingiz mumkin, bu sizga muvaffaqiyat hissini beradi.

2. Boshqalar bilan yaxshi munosabatlar

Garvard universiteti 268 talaba ishtirokida tadqiqot o‘tkazdi. Olimlar 75 yil davomida ishtirokchilar taqdirini kuzatib, ularning hayotining barcha aspektlarini: boshqalar bilan munosabatlarini, siyosiy va diniy qarashlarini, kurash strategiyasini, spirtli ichimliklarni iste’mol qilishini kuzatdilar.

Psixiatr va Garvard tibbiyot maktabi professori Robert Valdinger tadqiqot natijalari haqida shunday dedi: “Boshqalar bilan bo’lgan munosabatlarimiz va ularda biz qanchalik baxtli ekanligimiz salomatligimizga ta’sir qiladi. Albatta, tanangizga g’amxo’rlik qilish juda muhim, ammo munosabatlaringizga g’amxo’rlik qilish ham o’zingizga g’amxo’rlik qilishning bir qismidir.” O’zining TED nutqida u oilasi, do’stlari va jamiyati bilan mustahkam aloqada bo’lgan odamlar o’zlarini baxtliroq his qilishlarini ta’kidladi. Ular jismonan sog’lom va uzoq umr ko’rishadi.

1972 yildan 2004 yilgacha uning rahbari, psixiatr Jorj Vaillant tadqiqot haqidagi kitobida shunday yozadi: “Baxtning ikkita ustuni bor – sevgi va undan uzoqlashmaslik uchun yashash qobiliyati”. Uning so‘zlariga ko‘ra, ko‘pchilikning baxt haqidagi e’tiqodlari yolg‘on bo‘lib chiqdi. Masalan, pulsiz va yuqori ijtimoiy mavqesiz muvaffaqiyatga erishib bo’lmaydi, degan ishonch. Aslida, bu narsalar bizga baxt keltiradigan narsalar ro’yxatining eng oxirida joylashgan.

3. Qoniqish

Bu bor narsangiz va kimligingizdan zavqlanish qobiliyatidir. Bu sizning bugungi kuningizga hurmat va hozir yashayotgan davringiz uchun minnatdorchilikdir. Shu bilan birga, qoniqish istaklarning yo’qligini anglatmaydi. Qoniqish – hozirgi kundan qoniqish va yaxshi kelajakka ishonish demakdir.

Bugungi dunyoda ko’pchilik hayotni hamma narsada eng zo’r bo’lish poygasi deb biladi. Bizda eng hashamatli mashina, eng katta uy, eng yuqori maoshli ish va ko’p pul bo’lishi kerak. Va bir maqsadga erishganimizdan so’ng, biz darhol boshqasini ta’qib qilishni boshlaymiz. Juda kam insonlar dam olishga vaqt ajratadilar va erishgan narsalarining qiymatini qadrlaydilar.

Qoniqish bizga ichki xotirjamlik va ijobiylikni beradi, bu bilan rivojlanish ancha oson bo’ladi. Hayotni yanada quvonchli qiladi va baxtga erishishga yordam beradi.

4. Xursandchilik

Kattalar hayoti faqat ish bilan bog’liq bo’lishi shart emas. Biz ishga va oilaviy muammolarga shunchalik e’tibor qaratganmizki, o’yin-kulgiga umuman vaqt topolmaymiz. Biz undan voz kechganmiz.

Bo’sh vaqtimiz paydo bo’lsa, biz zavqlanish o’rniga televizor yoki kompyuter oldida dam olamiz. Ammo zavqlanish hayotga quvonch qo’shadi, stressni kamaytiradi, o’quv jarayonini tezlashtiradi, boshqa odamlar va tashqi dunyo bilan “ulanish” ga yordam beradi. Bu bizda ijobiy his-tuyg’ularni uyg’otadi – ilhom, g’urur, umid va, albatta, baxtni.

Ko’pchiligimizning sevimli mashg’ulotlarimiz bor. Ular ko’pincha xursandchilik manbai. Ovqat pishirish, yig’ish, rasm chizish yoki sayohat qilish muhim emas. Asosiysi, sevimli mashg’ulotingiz har kuni yoki hech bo’lmaganda har hafta hayotingizga quvonchli jonlanishni olib kelsin va kundalik muammolardan qochish imkonini bersin.

5. Minnatdorchilik

“Men shukronalik ongning eng oliy shakli ekanligini va minnatdorchilik mo”jiza orqali ikki baravar ko’payadigan baxt ekanligini ta’kidlayman.” Buni ingliz yozuvchisi, shoiri va faylasufi Gilbert Keyt Chesterton aytgan.

Minnatdor bo’lishni tanlash baxtingizni oshirishning arzon va oson yo’lidir. Ushbu amaliyot o’z-o’zini hurmat qilishni, ijobiy his-tuyg’ularni uyg’otishni va bizni optimistlarga aylantiradi.

Psixologiya fanlari doktori Emi Keller baxtni maqsadli ravishda qurish mumkinligini ta’kidlaydi. Hayotimiz mazmunli va quvonchli ekanini his qilsak, bizda bor narsaning qadriga yetamiz.

Men mijozlarim bilan baxt haqida gapirganda, men maqsad tuyg’usini, o’z-o’zini qondirish tuyg’usini va o’zimni qadrlashni rivojlantirish muhimligini ta’kidlayman. Shunchaki dam olish ham muhim omil! Minnatdorchilik his-tuyg’ularning barchasi bilan bog’liq bo’lgan baxtni qo’llab-quvvatlaydi.

Baxtning qanday bosqichlari bor

Baxtning asosiy manbalari hayotning qaysi bosqichida ekanligimizga qarab o’zgaradi. 5 yoshda bizni xursand qilgan narsa 25 yoshda ham xuddi shunday zavq keltirishi dargumon. Va 25 yoshda bizni xursand qilgan narsa endi 35 yoshda xursand qilmaydi. Shuning uchun baxtning qaysi bosqichida ekanligingizni va nima uchun ekanligini tushunish muhimdir.

Birinchi bosqich: erta baxt

Biz baxtni birinchi bo’lib bolalikda his qilamiz. Erta yoshda bizning quvonchimiz tabiiy va ifodalidir.

Albatta, ko’pchilik gapirishni o’rganishdan oldin o’z tajribalarini eslay oladi. Ammo biz yosh bolalarga qaraganimizda, birinchi navbatda ularning quvnoq tabiatiga e’tibor beramiz. Ular uchun ilhom, sevgi va baxtning namoyon bo’lishi tabiiy holatdir.

Ikkinchi bosqich: ijtimoiylashtirilgan baxt

“Yo’q” so’zini gapirishni va tushunishni o’rgangan paytdan boshlab ijtimoiylashuv bosqichi boshlanadi. Biz ota-onamiz, maktab, jamiyat va atrofimizdagi dunyodan keladigan qoidalarni o’rganamiz. Biz ushbu qoidalar bilan bog’liq hissiy jazo va mukofotlarni qabul qilishni o’rganamiz.

Bizdan talab qilinadigan narsani qilsak, rag’batlantirish yoki ma’qullashni qabul qilamiz. Qoidalarni buzganimizda esa, tanqid va tanbeh olamiz.

Natijada, biz boshqalar biz haqimizda nima deb o’ylashiga asoslanib, o’zimiz haqimizda fikr shakllantirishni o’rganamiz. Misol uchun, agar biz doimo ota-onamiz tomonidan tanqid qilinsak, biz o’zimizni tanqid qilishni boshlaymiz va ma’lum bo’lgan his-tuyg’ularni boshdan kechiramiz.

Uchinchi bosqich: shartli baxt

Biz to’liq ijtimoiylashganimizda, biz nima qilishimiz kerak va nima qilishimiz kerak emasligi haqida boshqa odamlarning fikriga tayanmasligimiz kerak. Biz o’z qoidalarimizni yaratdik, o’zimizni va harakatlarimizni mustaqil ravishda baholash uchun mukofot va jazolar bo’yicha yetarlicha og’zaki, hissiy va ba’zan jismoniy tajribaga ega bo’ldik. Biz “kerak” ro’yxatiga amal qilamiz va “kerak emas” ro’yxatidagi narsalardan qat’iyan qochishimiz kerak – bu bizning sub’ektiv baxtimiz sharti.

Ushbu bosqichda biz hali ham ma’qullash eshitishni hohlaymiz. Agar kimdir biz haqimizda qiziqsa, biz kuchli hissiy zaryad olamiz. Bizning baxtimiz tom ma’noda shu ikki shartga bog’liq.

To’rtinchi bosqich: baxtga o’tish

Bu yerda biz ijtimoiy e’tiqod va xulq-atvor me’yorlariga qarshi harakat qilamiz. Boshqalar nima deyishiga shubha qilmaymiz, o’z miyamiz yaratadigan fikrlash shakllariga qarshi harakatlar qilamiz. Bu ongli harakatlar bo’lib, unda bizning his-tuyg’ularimiz reaktsiyaga aylanadi.

Shu bilan birga, ongimiz bizga taklif qiladigan sozlamalarning aksariyati haqiqatan ham foydali va zarurdir, shuning uchun biz ularni esda qoldirishimiz kerak. Sevgi izhor qilishimizga xalaqit beradigan tanqidiy fikrlardan xalos qilishga intilamiz.

Ushbu bosqichda biz istalmagan fikrlarni yo’q qilish va asosiy salbiy munosabatni o’zgartirish uchun meditatsiya va yoga bilan shug’ullanamiz, foydali kitoblarni o’qiymiz.

Beshinchi bosqich: Haqiqiy baxt

Bu bosqichga o’tgan inson o’z fikrini erkin ifoda etishi, haqiqiy baxtni his qilishi mumkin. Bu kichik bolalarning quvonchiga o’xshaydi.

Bu bosqichda minnatdorchilik, sevgi va hurmat hissi tashqi omillarga bog’liq bo’lmaydi. Baxt dunyoning shaxsiy ko’rinishi va ichkaridan saqlanadigan hissiy holatga aylanadi.

Qanday qilib baxtli bo’lish mumkin

1. Rivojlanish

O’zingiz yoqtirgan hayotni yaratishga e’tibor qarating. Asosiysi, sabr-toqatli bo’lsangiz, xohlagan narsangizga erishishingizga ishonishingiz va har qanday to’siqni yengib o’tishingiz mumkin. Rivojlanish uchun, vaqt o’tgan sari, siz yaxshilanishingizga amin bo’lishingiz kerak.

2. Ko’ngilli ish bilan shug’ullaning

Bu maqsadni topish va yanada xursand bo’lishning ajoyib usuli. Ko’ngillilik, shuningdek, rohatlanish hissini beradi va bizni yanada baxtli qiladi.

3. Har kuni baxtli bo’lish uchun sabab toping

Ba’zida baxt eng kichik va eng oddiy narsalarda yashiringan. Ularga ko’proq e’tibor berishga harakat qiling: ertalabki qahvaning xushbo’y hidini nafas oling, sevimli kitobingizni o’qing yoki qiziqarli loyiha ustida ishlang.

4. Minnatdor bo’ling

Minnatdorchilik jurnalini yuritish baxtni ichingizdan rivojlantirishning ajoyib usuli hisoblanadi. Buning uchun har kuni kamida 5 daqiqa vaqt ajrating. Hatto bunday qisqa amaliyot ham salomatlik va ichki holatga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.

5. Gadjetlardan kamroq foydalaning

Elektron pochta va ijtimoiy tarmoqlardan uzilganimizda, biz atrofimizdagi odamlar bilan bog’lanamiz. Haqiqiy dunyoda bo’lish esa bizni yanada baxtli qiladi.

6. Yangi narsalarni sinab ko’ring

Yangi tashabbuslarda qatnashadigan va noyob tajribalarni boshdan kechirgan odamlar salbiy xotiralarga qaraganda ijobiy xotiralarni saqlab qolishlari ehtimoli ko’proq. MIyamizda yoqimli xotiralar qanchalik ko’p bo’lsa, hayotimiz yengil va qiziqarli bo’ladi. Shuning uchun, shubhalanishni to’xtating va nihoyat, rasm chizish yoki gitara darslari uchun ro’yxatdan o’ting. O’z baxtingiz uchun harakat qiling.

7. O’zingizni seving

O’z-o’zini tanqid qilish bizni yo’q qiladi. O’z-o’ziga rahm-shafqat esa mahsuldorlikni oshiradi, sizni kuchliroq qiladi va bo’shashtiradi. Keyingi safar o’zingiz haqingizda yomon fikrda bo’lsangiz, bu fikrni yozib oling. Bayonotning qog’ozda qanchalik dahshatli ko’rinishini ko’rganingizdan so’ng, uni boshingizda qayta-qayta takrorlashni to’xtatasiz.

8. Kechirim so’rashni to’xtating

Ilm-fanning ta’kidlashicha, kechirim so’rashdan qochadigan odamlar boshqalarga qaraganda ancha baxtliroq bo’lishadi. Ma’lum bo’lishicha, biz hamma narsa uchun kechirim so’rashdan bosh tortganimizda, bu bizga ichki kuch va o’zimizga ishonch hissini beradi.

9. Yaqinlaringiz bilan vaqt o’tkazish

Boshqalar bilan munosabatlarga vaqt ajrating. Oila va do’stlar bilan aloqa etishmasligi – odamlar o’limdan oldin tan oladigan eng katta afsuslardan biridir.

10. Xursand bo’ling

Hozirgi vaqtda yashashni boshlang va mukammal daqiqani kutishni to’xtating – hayotdan zavqlaning. Kvartirangizni tartibga keltirganingizda yoki itingiz bilan sayr qilganingizda emas, balki hozir dam oling. Biz katta ziyofatlarni yoki katta bayramlarni haqiqiy zavq deb o’ylaymiz. Aynan shu fikrlash bizni bu yerda va hozirda kichik zavq olishdan uzoqlashtiradi.

Baxtli hayot retsepti oddiy – uni o’zingiz yoqtirgan narsa bilan to’ldirishingiz kerak. Bugun harakat qiling va quvonch sizga meros bo’lsin.