O’zingiz xohlagan hamma narsaga qanday erishish mumkin: Jessika Koksdan muvaffaqiyat formulasi – dunyodagi birinchi qo’lsiz uchuvchi

Qahramonning fikriga ko’ra, sizga nima yetishmayotgani muhim emas – tana a’zolari yoki o’zingizga bo’lgan ishonchmi.

Jessica Koks voqealarga boy hayot kechiradi: sho’ng’ish, uchish, konferentsiyalarda nutq so’zlash va nogironlar huquqlari uchun kurashadi. Biroq, bularning barchasiga erishish uchun u juda ko’p qiyinchiliklarni boshdan kechirishi kerak edi, chunki qiz kam uchraydigan tug’ma nuqson bilan tug’ilgan.

Biz samolyotni qo’lsiz boshqargan birinchi ayol haqida hikoya qilamiz va uning orzusini ro’yobga chiqarish bo’yicha maslahatlari bilan o’rtoqlashamiz.

“Unga achinma”

1983 yil Arizona shtati, AQSH. Sierra Vista kasalxonasida tug’ruqdagi yosh ayol Inez Koks to’lg’oq tutmoqda va shifokorlar uni kesar qilishadi. Chaqaloq yig’lashni boshlaydi. Inez yengil nafas oladi. Biroq, tibbiyot xodimlarining yuzlarida endigina paydo bo’lgan tabassum tezda tashvishli shivir-shivirlarga almashtiriladi. Inezning qorni ekran bilan yopilgan, shuning uchun u yangi tug’ilgan qizini ko’ra olmaydi.

– Nima bo’ldi? – deb so‘radi ayol.

– Farzandingizning qo’llari yo’q – deb javob beradi shifokor.

Shunday qilib, 2 fevral kuni Jessica Koks tug’ildi. 1980-yillarda ultratovush asboblari bugungidek rivojlangan emas edi. Shu sababli, chaqaloqning ota-onasi noyob tug’ma nuqsonli bolaning paydo bo’lishiga mutlaqo tayyor emas edilar.

Jessikaning onasi Filippindan. U yerda nogiron tug’ilgan bolalar ko’pincha chidab bo’lmas taqdirga duch kelishdi: ular do’st orttirish yoki oddiy ish topa olmaydilar. Ines qizining kelajagi haqida xavotirda edi. Avvaliga u doimo yig’lardi.

Shifokor qizni ota-onasining oldiga olib kelganida, ular shu qadar kuchsiz edilarki, ularning hech biri unga qo’l uzata olishmadi.

“Men har doim bu bo’shliqni his qilaman”, deb yozgan Jessica keyinroq. “Menga birinchi, eng muhim, ota-onam bilan aloqa qilish imkoniyati rad etildi.”

Biroq, Jessikaning onasi tez orada ruhiy tushkunlikdan chiqishga muvaffaq bo’ldi. U qiziga yaxshi bolalikni berish uchun hamma narsani qilishga qaror qildi. Qiziquvchan odamlar unga yaqinlashib, bolaning sog’lig’ini so’rashganda, Inez har doimi: “Unga achinmang. U aqlli va baxtli bo’ladi” – deb javob berardi.

“Men yomon bola edim”

Ota-onalar Jessica o’zini “noto’g’ri” his qilmasligiga ishonch hosil qilishga harakat qilishdi. Ular uni boshqa bolalar bilan tenglashtirdilar va hech qachon rahm qilmas edilar. Onam har doim: “Sen xohlagan odam bo’la olasan” derdilar. Biroq, bunday sa’y-harakatlarga qaramay, Jessika hali ham atrof-muhitga moslashishda qiynalardi.

Men isterikalar qilardim. Tepardim, qichqirardim, tishlardim. Men yomon bola edim. Nega men boshqalardan farqli ekanligimni, nega odamlar menga boshqacha munosabatda bo’lishlarini tushunolmas edim. Bu meni shunchalik g’azablantirardiki, otam oiladagilarga yomonlik qilmasligim uchun meni tez-tez xonaga qamab qo’yishga majbur edi.

Erta bolalikdan Jessika unga mutlaqo yaroqsiz bo’lgan dunyoda yashashni o’rganishi kerak edi. Biroq, u buni qilishga qaror qildi.

Kitobida u akasi va singlisidan ortda qolishni istamasligini yozgan. Shuning uchun, qo’shma o’yinlar paytida u oyoqlaridan foydalangan – u o’yinchoqlarni olgan yoki to’pni qaytargan. Kimdir unga qo’li yo’qligi sababli biror narsa qila olmasligini aytganida esa, qahramonimiz sharhlovchilarga qaramay, bunlarni albatta qilardi.

Shuning uchun qizning ko’plab sevimli mashg’ulotlari bo’lgan: u raqsga tushish va modellashtirish bilan shug’ullangan, kitob o’qishni va yurishni yaxshi ko’rardi. Va 10 yoshida Jessika taekvondo to’garagiga yozildi va to’rt yildan keyin esa u qora kamar oldi. Uning uchun o’qituvchilar hatto alohida o’quv dasturini ham yaratdilar. Misol uchun, Koks musht urish o’rniga tizzasi bilan urishni o’rgandi.

“Odamlar meni robot qiz va Kapitan Ilgak deb atashardi”

Jessikaning ota-onasi uni iloji boricha oddiy hayotga qo’shishga harakat qilishdi, shuning uchun ular qizni alohida ehtiyojli bolalar uchun muassasaga emas, balki oddiy davlat maktabiga kiritdilar. Biroq, u yerda Jessica hali ham cheklanganligini his qilardi.

Tanaffus paytida u ko’chada hamma bilan o’yinga qo’shilishga urinardi, lekin u doimo rad javobini olardi: uning atrofidagilar bu uning uchun xavfsiz emasligini aytishardi. Yordam berishi kerak bo’lgan protez qo’llar esa, aksincha, uning hayotini yanada buzardi.

Bularning barchasi Jessikani yanada yopiqroq bo’lishga undadi. Uning yaqin do’stlari bor edi, lekin ularning “oddiyligiga” hasad qilardi, shuning uchun u tez-tez mojarolarni keltirib chiqarardi.

Faqat 14 yoshida, Koks oilasi Tuksonga ko’chib o’tganida, qiz protezlardan abadiy voz kechishga qaror qildi. 8-sinfning birinchi kunida u ularni shkafga qamab qo’ydi, keyin o’zi uchun chiroyli kiyim tanladi va birinchi marta oyoqlarini sochini oldi. Avtobus bekatiga yetib kelganida uning kayfiyati ko‘tarilgan edi.

“Men haqiqiy Jessika bo’lishni xohlardim. Haqiqiy Jessika esa soxta qo’llarni taqmaydi, – deb esladi keyinchalik u. “Protezlardan xalos bo’lish men qilgan eng ilhomlantiruvchi narsa edi.” Bu uning o’z kuchiga ishonchini berdi.

“Biz hammamiz qandaydir tarzda cheklanganmiz”

Jessika o’rta maktabda o’qib yurganida, o’qituvchilar undan kambag’al oilalarning iqtidorli bolalari uchun maxsus dasturga kiritilgan yettinchi sinf o’quvchilariga nutq so’zlab berishni so’rashdi.

Dastlab, qahramon hayron bo’lib qoldi va u nima haqida gapirish mumkinligini tushunmadi. Ammo shunga qaramay, u rozi bo’ldi. Jessika ular bilan o’z hayotidagi hikoyalar bilan o’rtoqlashdi – u qanday qilib qo’lsiz yashashni o’rgangani va bu unga nima berganini aytib berdi.

Ular birin-ketin yonimga kelib, nutqimdan ilhom olganliklarini aytishdi. Men qo’llarim yo’qligi ularning hayotiy muammolari bilan rezonanslashayotganini angladim. Axir, biz hammamiz qandaydir tarzda cheklanganmiz.

Jessica bu lahzani asosiylaridan biri deb ataydi. Atrofdagilarning qo‘llab-quvvatlashi bilan u o‘z qobig‘idan chiqib, atrofidagilar bilan ochiqroq muloqot qila boshladi. Uning yozishicha, bu suhbat nafaqat boshqalarni ilhomlantirgan, balki o’ziga ham yordam bergan: hayotining hikoyasi Jessika uchun o’ziga xos terapiya bo’lib chiqdi.

Shunday qilib, u notiq bo’lishga qaror qildi. Motivatsion nutqlarni to’g’ri tuzish va katta auditoriya bilan ishlash uchun Jessica Arizona universitetiga psixologiya va aloqa fakultetiga o’qishga kirdi va bakalavr darajasini oldi.

“Jasoratni yig’ib, qo’rquvni yengdim” 

Universitetni tugatgach, Jessika o’z oldiga yangi maqsad qo’ydi: eng katta qo’rquvi – parvozni yengishni. U aviatsiya maktabiga o’qishga kirdi va uch yillik mashaqqatli mashg’ulotlardan so’ng sertifikatlangan uchuvchi bo’ldi.

Qiz pedallari bo’lmagan Ercoupe 415-C yengil sport samolyotida uchishni o’rgandi. O‘zining noyob dizayni tufayli Jessika bir oyog‘i bilan rulni, ikkinchi oyog‘i bilan gaz tutqichini ushlab turishi mumkin edi.

O’shandan beri qiz uchuvchilikni davom ettirdi va ko’p vaqtini mamlakat bo’ylab sayohat qilib, turli aviashoularda va tadbirlarda o’z mahoratini namoyish etadi. U hatto oyoqlari bilan samolyotda uchgan birinchi ayol sifatida Ginnesning rekordlar kitobiga kirdi.

2015 yilda qiz avtobiografik “Disarm Your Limits” kitobini nashr etdi, unda u misol sifatida uchuvchilik yordamida maqsadlarga erishish formulasi haqida gapirdi. Uning so’zlariga ko’ra, har qanday orzuni amalga oshirish uchun odam bir nechta tamoyillarga amal qilishi kerak:

• Sarguzashtlarga intiling. Ular bizni yo’lda paydo bo’ladigan imkoniyatlardan to’liq foydalanishga ilhomlantiradi va hayot tartibiga zavq bag’ishlaydi.
• O’zingiz erishmoqchi bo’lgan narsaga ishtiyoq bilan intiling. Busiz siz ishni tugatishingiz dargumon.
• Botir bo’ling. Jasorat – barcha qo’rquvlarni yengishga yordam beradigan kuch.
• Yangi ijodiy yechimlarni tanlang. Zero, zukkolik, topqirlik kabi fazilatlardan foydalansangiz, har qanday muammodan albatta chiqish yo‘lini topasiz.
• Muvozanatni saqlang. Muvaffaqiyatga erishish uchun hayotingizning barcha sohalar muvozanatda ekanligini his qilishingiz kerak.
• Qat’iy bo’ling. Bu xususiyat “uchish” paytida havo qarshiligini yengishga yordam beradi. Qat’iyat bilan siz har qanday to’siqdan o’ta olasiz.
• Qo’llab-quvvatlashdan voz kechmang. Oila, do’stlar, murabbiylar – bularning barchasi sizni pastdan ko’tarishga qodir. Ulardan maslahat va yordam so’rashdan qo’rqmang.
• Rostgo’y bo’ling. Samimiylik – bu sizning maqsadlaringizni boshqa aniqlik darajasiga olib chiqadigan kuchdir.
• Nima bo’lganda ham o’zingizga ishoning. Sizning yo’lingizdagi qiyinchiliklarning aksariyatini faqat shu tarzda yengib o’tish mumkin.

Samolyotni oyoqlarim yordamida uchishni qanday o’rganganimni odamlar ko’pincha tushunmaydilar. Bu yutuq to’siqlarni yengib o’tishga qaratilgan psixologik sayohatimning yakuniy natijasidir. Jasoratni to‘plab, qo‘rquvimni yengdim. Nihoyat, o’zimning xususiyatlarimni qabul qilib, uyatdan qutuldim. Nogironligimni nafaqat jismonan yengib o‘tdim. Balki men uni ruhiy jihatdan ham mag’lub qildim.

Qiz uchuvchilikdan tashqari serfing va sho’ng’ish, parashyut va paraplanda uchish bilan shug’ullanadi. Bundan tashqari, Jessica o’z tajribalari haqida motivatsion nutqlarni aytishda va butun dunyo bo’ylab nogironlarga yordam berishda davom etmoqda.