Overthinking — ortiqcha o‘ylash nima?

Inson miyasi murakkab. U to‘liq quvvat bilan ishlaydi va ko‘pchilik ishonganidek 10 foiz emas, lekin ayni paytda dangasa bo‘lishni yaxshi ko‘radi. Unga uzoq vaqt tanish va tushunarli holatda qolish qulay. Shuning uchun ba’zan xotiralar to‘riga yopishib qolamiz. Axir, bir marta boshdan kechirgan hamma narsa allaqachon tanish va buni boshdan kechirganimizdan keyin kelajak uchun xavf tug‘dirmaydi. Shunday qilib, hamma kirishni juda xohlaydigan komfort zona shakllanadi.

Birinchi belgi: to‘liq salbiy munosabat

Bunday holatda siz ijobiy fikrlay olmaysiz. Har qanday yorqin fikr deyarli bosh og‘rig‘iga sabab bo‘ladi va har bir samarali harakat uchun bahonalar mavjud. Masalan: “Men mashhur bloger bo‘lardim, endi yoshim o‘tib qayergayam borardim” kabi.

Ikkinchi belgi: ruhiy teatr

Stressli vaziyatda yoki mojaro paytida o‘z pozitsiyangizni himoya qila olmaysiz, keyin o‘zingiz bilan yolg‘iz qolgan holda u odamga qanday munosabatda bo‘lish kerakligini muhokama qilasiz. Shu bilan birga, ziddiyatli vaziyatni hal qilish uchun imkoniyat yo‘q, lekin xafagarchilik saqlanib qoladi va hayotingizni zaharlaydi.

To‘rtinchi belgi: hamma joyda yashirin belgi va ma’nolarni ko‘rasiz

Agar belgilarni izlashni boshlasangiz, unda bu yuqori kuchlarning namoyon bo‘lishi emas, balki ortiqcha fikrlash masalasidir.

Masalan, do‘kondagi qo‘pol sotuvchi ayolning tishlarini qisib murojaat qilgani sizda nimadir noto‘g‘ri ekanini anglatmaydi. Bu uning yomon kayfiyati, yomon xarakteri, yomon xulq-atvori yoki kasbiy qobiliyatsizligi muammosi. Va buning sizga hech qanday aloqasi yo‘q. Bu shuni anglatadiki, siz bunday epizodlarni o‘zingiz kabi qabul qilmasligingiz kerak.

Beshinchi belgi: doimiy xavotir

Doimiy tashvish hissi (ayniqsa, buning uchun obyektiv sabab bo‘lmasa) o‘zingizni stressga duchor qilayotganingizni ko‘rsatadi. Afsuski, bu uzoq vaqtdan beri miya uchun odat bo‘lib qolgan, chunki bunday holat allaqachon buzuq “komfort zonasi” sifatida qabul qilingan. Undan chiqish oson bo‘lmaydi va mutaxassisning yordamiga muhtoj bo‘lishingiz mumkin.

Oltinchi belgi: uxlashdagi muammo

Tashvish hissi yotishdan oldin kuchayadi va ortiqcha fikrlash uxlashingizga imkon bermaydi. Bunday paytda ba’zilar tinchlantiruvchi musiqa tinglashadi, boshqalari meditatsiya qiladi, ayrimlar romashka choy ichadi.

Yettinchi belgi: konsentratsiyani yo‘qotish

Haddan tashqari sinxronizatsiya bilan to‘lib-toshganlar faqat og‘riqli fikr va u bilan bog‘liq tajribalarga e’tibor berishadi. Qolganlari ahamiyatini shunchalik yo‘qotadiki, odamlar muhim sanalar, qarindoshlarining tug‘ilgan kunlari, hatto bolalarini maktabdan olib ketish, ovqatlanish yoki shunchaki yuvinish kerakligini unutishadi.

Bunday hollarda nima qilish kerak?

Birinchidan, e’tiboringizni o‘zgartiring

Salbiy fikrlar ongingizni egallab olganini anglaganingizdan so‘ng, o‘zingizni to‘xtating va e’tiboringizni sun’iy ravishda juda oddiy narsaga o‘tkazing. O‘zingizga atrofdagi 4 xil rangni topish, 3 xil tovushni eshitish va 2 xil hidni hidlash vazifasini bering.

Shuningdek, qizil mashinalarni yoki jigarrang poyabzal kiygan erkaklarni hisoblashingiz, sakrashingiz yoki joyingizda turgan holda yugurishingiz, chizishingiz, qo‘shiq aytishingiz yoki pishirishingiz mumkin.

Ikkinchidan, yozish bilan shug‘ullaning

Salbiy fikrlarni qog‘ozga yozing. Qisqacha emas, balki ranglar va metaforalarda. Qayta o‘qiganingizda, ko‘p narsalar bema’ni va kulgili bo‘lib ko‘rinadi. Biroz vaqt o‘tgach, bu usulga o‘rganib qolganingizdan so‘ng, har bir salbiy holat yoki muammoga 3-4 ta ijobiy fikr yoki muammoning muqobil yechimlarini qo‘shing.

Uchinchidan, salbiy fikrni ijobiy tomonga o‘zgartiring

Har bir holat uchun ijobiy tomon yoki sifat toping. Misol uchun, loyihangizni himoya qilishda unchalik yaxshi ish qilmadingiz deb o‘ylaysiz. Tomoshabinlarning ba’zilari hatto kulishdi. Bu holatda ijobiy tomoni shundaki, siz qandaydir tarzda odamlarni kuldirishni bilasiz, bu esa global ma’noda ularning umrini uzaytiradi.

To‘rtinchidan, nazoratni susaytirishdan qo‘rqmang

O‘ylaydigan odamlar ko‘pincha hamma narsani va atrofdagilarni boshqarishga harakat qilishadi. Biroq shunday narsalar borki, ularga oddiy odam ta’sir qilolmaydi. Masalan, siz iqlimga, ob-havoga, dollar kursiga va boshqa odamlarga ta’sir qila olmaysiz. Siz o‘zingizni va farzandlaringizni firibgarlar va qaroqchilardan iloji boricha himoya qilishingiz mumkin. Bu faqat shaxsiy qaror, shuning uchun tashvishlanishga hojat yo‘q.

Beshinchidan, voqealarni qisqacha baholang

Voqealarni baholash uchun kuniga 5 daqiqadan ko‘proq vaqt ajratishni o‘rganing. O‘zingizga xotirjamlik bilan xotiralar bilan shug‘ullanish uchun vaqt ajrating. Ammo vaqt tugashi bilanoq, aqliy karuselni to‘xtating va diqqatni tezda o‘zgartiring.

30 daqiqadan boshlang, keyin vaqtni asta-sekin kamaytiring. Vaqt minimal darajaga tushganda, kun oraga o‘ting. Eng muhimi, yaxshi narsalarga e’tibor qaratishga harakat qiling, o‘zingizni tez-tez maqtang va rivojlanish o‘rganing.